کشف قدیمی‌ترین کهکشان مارپیچی مشاهده شده تاکنون
گروهی بین‌المللی از ستاره‌شناسان قدیمی‌ترین کهکشان مارپیچی را که تاکنون کشف شده است، مشاهده کردند. این کهکشان زمانی شکل گرفته است که 2.6 میلیارد سال از عمر جهان می‌گذشت.
گروهی بین‌المللی از ستاره‌شناسان قدیمی‌ترین کهکشان مارپیچی را که تاکنون کشف شده است، مشاهده کردند. این کهکشان زمانی شکل گرفته است که 2.6 میلیارد سال از عمر جهان می‌گذشته، حدود یک پنجم سن الان آن.
این شئ که با نام A1689B11 شناخته می‌شود یافته‌ای قابل توجه است. باتوجه به توضیحات گروه در این پژوهش که در آستروفیزیکال جورنال (Astrophysical Journal) منتشر خواهد شد، این دومین کهکشان مارپیچی مشاهده شده‌ای است که بیش از 10 میلیارد سال نوری از زمین فاصله دارد. این مشاهدات اولین قدم در درک چگونگی تشکیل کهکشان‌های مارپیچی، مانند کهکشان راه شیری، و مهم‌تر از همه شکل اولیه آن‌هاست.
سرنویسنده دکتر تیانتیان یوان (Dr Tiantian Yuan) از دانشگاه فناوری سوینبرن در استرالیا، در بیانیه‌ای گفت: «این کهکشان 20 برابر سریع‌تر از کهکشان‌های امروزه، ستاره تشکیل می‌دهد، با همان سرعت کهکشان‌های جوان با جرم مشابه در کیهان اولیه. با این حال، برخلاف دیگر کهکشان‌های هم‌دوره خود، A1689B11 دیسکی بسیار سرد و باریک دارد، و به آرامی و با مقدار تلاطمی که به‌طرز عجیبی کم است، می‌چرخد. این نوع کهکشان مارپیچی هرگز در این دوره ابتدایی از جهان، دیده نشده بود.
این اعتقاد وجود دارد که کهکشان‌ها بر اثر گرانش ماده تاریک تشکیل شدند. در چند میلیون سال اولیه بعد از مهبانگ، گاز هیدروژن در کهکشان‌ها جریان پیدا کرد و با فروریختن و فشرده شدن این گاز تحت تاثیر گرانش، ستاره‌ها و در نهایت سیاه‌چاله‌های ابرپرجرم تشکیل شد. طی میلیاردها سال، این پیش‌کهکشان‌ها به کهکشان‌های مارپیچی تبدیل شدند اگرچه سلسله رویدادهای مربوط به شکل‌گیری آن‌ها هنوز به طور دقیق مشخص نیست.
به گفته دکتر یوان «کهکشان‌های مارپیچی در کیهان اولیه بسیار نادرند و این کشف درهای جدیدی را برای بررسی چگونگی تحول کهکشان‌ها از قرص‌های متلاطم و آشفته به قرص‌های آرام و باریکی مثل کهکشان راه شیری ما باز می‌کند.»
این مشاهدات به‌وسیله عدسی‌های گرانشی ممکن شد. اشیای پرجرم و در این مورد خوشه‌های کهکشانی، می‌توانند فضا-زمان را طوری خمیده کنند که منبعی از نور که پشت آن‌ها واقع است بزرگ دیده شود گویی که از عدسی عبور کرده است. نور A1689B11 دستخوش چنین فرایندی شده است و بنابراین گروه توانست آن را ببیند.
دکتر یوان اضافه کرد: «این تکنیک به ما اجازه می‌دهد تا کهکشان‌های قدیمی را با وضوح بالا و با جزئیاتی بی‌نظیر بررسی کنیم. ما قادریم تا به 11 میلیارد سال قبل نگاه کنیم و مستقیما شاهد تشکیل اولین بازوهای مارپیچی یک کهکشان باشیم.»
احتمالا کهکشان‌های بیشتری مانند A1689B11 وجود دارند و ما به‌زودی می‌توانیم آن‌ها را پیدا کنیم. وقتی اطلاعات تلسکوپ‌های فضایی مانند جیمز وب در چند سال آینده در اختیار ما قرار بگیرد، تعداد بیشتری از این اجرام را با جزئیات بهتری خواهیم دید.
آیدا رضایی/ مجله نجوم
منبع:iflscience.com
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
