کشف سیاره‌ای فراخورشیدی که کرم ضد آفتاب بر صورتش دارد!
تلسکوپ فضایی هابل مشتری داغی خارج از منظومه شمسی یافته که گویی لایه‌ای از برف مثل کرم ضد آفتاب روی خود دارد
تلسکوپ فضایی هابل مشتری داغی با صورت تاول زده در خارج از منظومه شمسی یافته است. گویی این مشتری داغ لایه‌ای از «برف» مثل کرم ضد آفتاب روی خود دارد. مسئله اینجاست که این برف که از اکسیدتیتانیوم است فقط روی بخش تاریک سیاره باریده است. بخش روشن سیاره (Kepler-13Ab) همیشه روبه ستاره مادر و بسیار داغ است.
به‌گزارش نجوم به نقل از وبگاه ناسا، منجمان بر پایه رصدهای اخیر حدس می‌زنند بادهای قدرتمند سطح یک سیاره فراخورشیدی گازی غول‌پیکر، اکسیدتیتانیوم موجود در جو را به بخش تاریک سیاره می‌برد و شرایط را برای بلوری شدن، تشکیل ابر و به شکل برف باریدن این ترکیب تیتانیوم مهیا می‌کند. همچنین نیروی جاذبه «کپلر-13 ای‌بی» بسیار قوی و در واقع حدود شش برابر جاذبه مشتری است. برف در بالای جو سیاره می‌بارد و در پایین جو به دام میافتد. البته منجمان به‌طور خاص برای یافتن اکسیدتیتانیوم به رصد این سیاره نپرداختند. منجمان با رصد این سیاره‌های گازی غول دریافتند بخش‌های بالایی جو آن‌ها از چیزی که انتظار دارند سردتر است. این یافته‌ها موجب شد تا دانشمندان نتیجه‌گیری کنند که شکلی از اکسید تیتانیوم گازی با قابلیت جذب نور که معمولا در این نوع از سیاره‌های بزرگ گازی به نام «مشتری‌های داغ» یافت می‌شود، در بخش روشن سیاره وجود ندارد.
این رصدهای هابل اولین موردی است که منجمان چنین فرایند بارشی را شناسایی کرده‌اند و به آن نام تله سرد (cold trap) روی یک فراخورشیدی داده‌اند.
بدون اکسیدتیتانیوم که نور ورودی ستاره مادر را در بخش روشن سیاره جذب کند، دمای سیاره با افزایش ارتفاع کم می‌شود. معمولاً در مشتری‌های داغ اکسیدتیتانیوم نور را جذب می‌کند و به صورت گرما آن را دوباره تابش می‌کند و موجب می‌شود تا با افزایش ارتفاع دما افزایش یابد. این نوع از رصدها نوعی بینش در خصوص ترکیبات جو و آب و هوای سیاره‌های فراخورشیدی به دست می‌دهد و ممکن است روزی برای بررسی زیست‌پذیری سیاره‌هایی به‌اندازه زمین به‌کار گرفته شود.
علت انتخاب «کپلر-۱۳ ای‌بی» این است که با ۲۷۶۰ درجه سیلیسیوس در بخش روشن، یکی از داغ‌ترین سیاره‌های شناخته شده فراخورشیدی است. رصدهای پیشین از مشتری‌های داغ نشان داده بود در بخش‌های بالایی جو دما افزایش می‌یابد. حتی در دماهای سردتر در سیاره‌های گازی منظومه شمسی خودمان هم چنین پدیده‌ای دیده می‌شود.
«کپلر-۱۳ ای‌بی» بسیار به ستاره مادرش نزدیک است که باعث پدیده قفل مداری شده است یعنی همیشه یک روی آن به سمت ستاره مادر است و روی دیگر همیشه تاریک است (پدیده‌ای که برای ماه زمین نیز اتقاق افتاده است).
این رصدها نظریه‌ای را تأیید می‌کند که چند سال قبل این نوع بارش‌ها را در سیاره‌های پرجرم و داغ با جاذبه بالا پیش‌بینی کرده بود.
مترجم: سید حسام وکیل/ مجله نجوم
ویراستار: احسان یوسفی
منبع: وبگاه ناسا
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
