نخستین تصویربرداری مستقیم از منظومه‌ای فراخورشیدی
انیمیشن جذاب از گردش چهار سیارۀ پرجرم (پرجرمتر از مشتری) که به دور ستاره جوان خود به نام HR 8799 میگردند، ترکیبی از عکسهای گرفته شدۀ رصدخانۀ کک هاوایی در طول هفت سال گذشته است.
نخستین نمایش از حرکت سیاره‌های فراخورشیدی در منظومه‌ای چهارسیاره‌ای با تصویربرداری مستقیم منتشر شد. انیمیشن جذاب از گردش چهار سیارۀ پرجرم (پرجرمتر از مشتری) که به دور ستاره جوان خود به نامHR 8799 میگردند، ترکیبی از عکسهای گرفته شدۀ رصدخانۀ کک هاوایی در طول هفت سال گذشته است. ستارۀ HR 8799 در فاصلۀ ۱۲۹ سال نوری و در صورت فلکی فرس اعظم (به معنی اسب بالدار) و کمی نزدیک به ستارۀ ۵۱ پگاسوس، مکانی که اولین سیارۀ فراخورشیدی در سال ۱۹۹۵/۱۳۷۴ کشف شد، قرار دارد. این ستاره کمتر از ۶۰ میلیون سال عمر دارد و پنج برابر درخشانتر از خورشید است.
تصاویر اولیۀ این منظومه را دکتر کریستین مارویس، از شورای ملّی تحقیقات اخترفیزیک مؤسسۀ هرزبرگ کانادا گرفته است و جیسون وانگ، فارغ‌التحصیل دانشگاه برکلی کالیفرنیا، انیمیشن را با کنار هم قرار دادن تصاویر گرفته شده و با استفاده از الگوریتم درون‌یابی حرکت سیارات ساخته است. سه سیارۀ اول این منظومه در سال ۲۰۰۸/۱۳۸۷ و سیارۀ چهارم دو سال بعد کشف شدند؛ گروه دکتر مارویس در سال ۲۰۰۸/۱۳۸۷ برای اولین‌بار کشف سه سیاره از این چهار سیاره را با تصویربرداری مستقیم اعلام کردند و در همان روز گروهی تحقیقاتی دیگر یکی از سیاره‌های این ستاره را با تصویربرداری مستقیم کشف کردند.
مدار سیارۀ چهارم در داخل سه سیارۀ دیگر قرار دارد، بااین‌حال فاصلۀ آن تا ستارهاش ۱۵ برابر فاصلۀ زمین تا خورشید است. سیاره‌های این منظومه فاصلۀ زیادی با یکدیگر دارند که با توجه به اندازۀ آنها دور از انتظار نیست. یک دور کامل مداری نزدیکترین سیاره ۴۰ سال و دورترین سیاره ۴۰۰ سال طول میکشد. به گفتۀ محققان ممکن است که این چهار سیاره با یکدیگر تشدید (رزنانس) مداری داشته باشند و در مورد این منظومه این تناوب به صورت یک به دو به چهار به هشت است. پدیده تشدید مداری زمانی اتفاق می‌افتد که دو (یا چند) جرم سماوی که به دور جرم دیگری میگردند، اثر گرانشی متقابل و متناوبی بر هم داشته باشند و نسبت دورۀ تناوبی گردش‌شان به هم نسبت دو عدد صحیح کوچک باشد.
این انیمیشن مدار کامل سیاره‌ها را نشان نمیدهد و همچنان به دادههای بیشتری نیاز دارد.دایرۀ سیاه در وسط تصویر مانع از رسیدن نور ستارهها میشود و به‌این‌ترتیب میتوان سیاره‌ها را مشاهده و تحلیل کرد. ستارۀ HR 8799 نقش پیشگامی در تکامل تصویربرداری مستقیم از سیارات فراخورشیدی ایفا کرده است.
به نظر می‌رسد دورۀ تصویربرداری مستقیم از سیارات فراخورشیدی تازه آغاز شده است و از این پس میتوانیم منتظر تصاویر جذابی از این سیارات باشیم.
مترجم: ریحانه رادی/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منبع: astrobiology.nasa.gov
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
