سیاره‌ای با میدان مغناطیسی قوی در ورای منظومه شمسی کشف شد
ستارهشناسان به کمک آرایۀ بسیار بزرگ کارل جی. جانسکی موفق به کشف نخستین سیارۀ فراخورشیدی با تلسکوپ رادیویی شدند. این جسم که در فاصلۀ ۲۰ سال نوری از ما واقع است ۱۲برابر مشتری جرم دارد و به طرز عجیبی دارای میدان مغناطیسی قوی، چهار میلیون برابر قوی‌تر از زمین، است.
ستارهشناسان به کمک آرایۀ بسیار بزرگ کارل جی. جانسکی موفق به کشف نخستین سیارۀ فراخورشیدی با تلسکوپ رادیویی شدند. این جسم که در فاصلۀ ۲۰ سال نوری از ما واقع است ۱۲برابر مشتری جرم دارد و به طرز عجیبی دارای میدان مغناطیسی قوی، چهار میلیون برابر قوی‌تر از زمین، است. جسم کشف شده سیاره‌ای سرگردان و بدون ستاره است که شفقهای قطبی بسیار درخشانی دارد.
این جسم در مرز سیاره‌ها و کوتوله‌های قهوه‌ای قرار دارد. کوتوله‌های قهوه‌ای آنقدر پرجرماند که نمیتوانند سیاره محسوب شوند و آنقدر کم جرماند که فرایند هم‌جوشی هستهای هیدروژن در هسته‌شان به صورت پایدار صورت نمی‌گیرد. تمایز دقیق بین کوتولۀ قهوه‌ای و سیارۀ غول گازی موضوعی مورد بحث میان اخترشناسان است. در این زمینه قانونی کلی که از آن استفاده می‌کنند «آستانۀ سوخت دوتریوم» است که حدود ۱۳ جرم مشتری است. اگر جرم کمتر از این مقدار باشد، سوخت دوتریوم متوقف می‌شود؛ بنابراین این جسم ناشناخته که SIMP J01365663+0933473 نام دارد با ۱۲/۷برابر جرم مشتری سیاره‌ای غول‌پیکر به حساب میآید.
تصویری هنری از سیارۀ فراخورشیدی پرجرم تازه کشف شده با میدان مغناطیسی قوی و شفقهای درخشان
شمایی از میدان مغناطیسی مشتری و کمربندی از ذرات باردار پرانرژی آیو (قرمز رنگ) و شار ذرات به سمت مشتری (زرد رنگ) که باعث ایجاد شفق قطبی می‌شود
این سیارۀ غول‌پیکر میدان مغناطیسی فوق‌العاده قوی‌ای دارد؛ در مقایسه، دویست برابر میدان مغناطیسی مشتری است، درحالی‌که میدان مغناطیسی مشتری ۲۰ هزار برابر زمین است. این سیاره می‌تواند شفقهای قطبی خیره‌کننده‌ای به وجود آورد. در سیارۀ زمین شفق قطبی به علت بادهای خورشیدی ایجاد می‌شود. در مشتری، ذرات بارداری که از سمت قمر آیو میآیند قبل از اینکه به اتمهای جو بالایی سیاره برخورد کنند در مسیر خطوط میدان مغناطیسی مشتری شتاب میگیرند. از آنجایی که این سیارۀ عظیم تازه کشف شده ستارهای ندارد احتمالاً علت شفقهای قطبی‌اش باید برهم‌کنش آن با سیاره یا قمری باشد که مانند آیو در اطراف سیارۀ مشتری بر آن تاثیر می‌گذارد.
دلایل بسیاری میتوانند علت بی‌ستاره بودن سیاره‌ای باشند؛ مثلاً، ممکن است در منظومه‌ای تک یا چند ستارهای نیروی گرانشی یک ستارۀ دیگر این سیاره را به بیرون رانده باشد یا در روزهای اولیۀ شکل‌گیری منظومه از آن فرار کرده باشد. کشف این دنیاهای جدید می‌تواند دیدگاه جدیدی دربارۀ شکل‌گیری میدان مغناطیسی سیاره‌ها و ستارهها در اختیار ما قرار دهد و راه جدیدی برای کشف سیاره‌های فراخورشیدی مانند این سیاره‌های سرگردان باشد.
ترجمه: ریحانه رادی/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منبع: phys.org
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است. در غیر این صورت، بدیهی است حق پیگیری قانونی مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
