سرعت چرخش ستاره آلفا-جبار بیشتر از حد انتظار است

آلفا-جبار (ابط الجوزا یا یدالجوزا)، یکی از درخشان‌ترین ستاره‌ها در آسمان شب است که در صورت فلکی شکارچی (جبار) قرار دارد و به نظر می‌رسد که در دل این ستاره غول پیکر قرمز، رموزی نهفته است.

 

بر پایه آخرین پژوهش‌ها، آلفا-جبار سریع‌تر از آنچه که دانشمندان تصور می‌کردند، در حال چرخش است. گمان می‌رود دلیل این امر می‌تواند بلعیدن ستاره‌ای شبیه خورشید ما در اوایل عمرش باشد. به گفته یکی از پژوهشگران دانشگاه تگزاس، چرخش این ستاره صد و پنجاه بار سریع‌تر از حالت عادی است.

 

ابط الجوزا ۱۵ تا ۲۵ برابر خورشید جرم دارد و قطر آن تقریباً هزار برابر تک ستاره منظومه شمسی است. همچنین عمر این ابر غول سرخ رنگ تنها ۱۰ میلیون سال است، در حالی که ۴/۶ میلیارد سال از عمر خورشید ما می گذرد. این ستاره غول پیکر به خاطر جرم هنگفتش، تقریباً عمر کوتاهی خواهد داشت و در ده هزار سال آینده، امکان انفجار ابر نواختری برای آن وجود دارد. گفتنی است این انفجار ابرنواختری که در فاصله ۶۴۰ سال نوری از ما شکل خواهد گرفت به راحتی از کره زمین قابل مشاهده است.

 

می دانیم که هر قدر جسمی بزرگ‌تر باشد انتظار می رود که سرعت چرخش آن کم‌تر باشد، اما در مقایسه با خورشید که با سرعت ۶۹۰۰ کیلومتر بر ساعت در حال چرخش است، سرعت چرخش این ستاره غول پیکر ۵۴۰۰۰ کیلومتر بر ساعت برآورد شده است. بر پایه برخی نظریه‌ها، دلیل این امر به صد هزار سال پیش باز می گردد؛ گمان می‌رود در آن زمان ابط الجوزا، ستاره‌ای شبیه به خورشید ما را در همسایگی خود بلعیده است. هرچند این ادعا هنوز به اثبات نرسیده، اما کشف یک پوسته ستاره‌ای در نزدیکی این ابر غول سرخ رنگ می‌تواند نشانی از درستی این نظریه باشد.

 

اگر ابط الجوزا یک ستاره را بلعیده باشد، باید انفجاری با سرعت ۳۶۰۰ کیلومتر بر ساعت رخ داده باشد که این امر با موقعیت کنونی پوسته مورد نظر مطابقت دارد. این فرضیه می‌تواند دلیل سرعت چرخش ابط الجوزا و هم‌چنین موقعیت مکانی پوسته به جا مانده را بیان کند.

 

دانشمندان قصد دارند که با استفاده از علم اخترلرزه‌شناسی، موج‌های صوتی مؤثر بر سطح این ابر غول سرخ رنگ را بررسی نمایند و از آنچه که در دل این ستاره مرموز نهفته است، آگاه شوند و یا شاید دلایل بیش‌تری برای اثبات نظریه مطرح شده بیابند. 

 

 

 

مترجم: آرمان خدایاری/ مجله نجوم

ویراستار: احسان یوسفی

منبع: iflscience.com