زمین از گرفتار شدن در عصر یخبندان ابدی گریخته است

برای اینکه سیاره ما قابل زیست باشد، شرایط زیادی می‌بایست به صورت دقیق برقرار باشد. سیاره ما به ابعاد مناسب، ستاره و مدار چرخش درست نیاز داشته است. اکنون فهمیده‌ایم که موقعیت سیاره ما نسبت به خورشید از آنچه فکر می‌کردیم، در گستره کمتری امکان زیست‌پذیری ایجاد می‌کرده است.

پژوهشی جدید نشان می‌دهد اگر فاصله ما از خورشید فقط 15 درصد بیشتر بود، سیاره ما وارد عصر یخبندانی ابدی می‌شد که هرگز نمی‌توانستیم از آن فرار کنیم. این پژوهش درعین اینکه به خوش شانسی ما در زمین اشاره دارد، در زمینه یافتن حیات در جهان‌های دیگر هم اهمیت دارد.

پژوهشگران دانشگاه سوربن در پاریس نوشتند: «ما متوجه شدیم که سیاره‌هایی با مشخصات شبیه زمین که به‌دور ستاره‌هایی مانند خورشید می‌چرخند، اگر فاصله مداری بزرگتر از 1/27 واحد نجومی (AU) داشته باشند (1 واحد نجومی برابر است با فاصله بین زمین تا خورشید)، ممکن است هیچ‌وقت نتوانند از دوران یخبندان بگریزند.»

این موضوع به علت فرایندی به نام «چگالش دی‌اکسید کربن» است. اگر سیاره‌ای از ستاره‌اش بسیار دور باشد، مقدار بسیار زیادی دی‌اکسیدکربن در قطب‌ها به‌صورت یخ خشک منجمد می‌شود. این مسئله از اثر گلخانه‌ای جلوگیری می‌کند و بنابراین هرگز آن‌قدر گرم نمی‌شود که یخ‌ها از بین برود.

این مقاله فقط برای سیاره‌های شبیه به زمین که به‌دور ستاره‌هایی خورشید مانند می‌چرخندو ابعاد، جرم و مدار چرخش مشابه سیاره ما دارند، صادق است. به دیگر سیاره‌ها مانند مریخ هم اشاره شده اما تمرکز مقاله بر آن‌ها نیست. باوجود فاصله 1/5 واحد نجومی، ما فکر می‌کنیم مریخ در گذشته به قدر کافی گرم بوده تا آب را به شکل مایع نگهداری کند.

پژوهش اخیر این نکته را برجسته می‌کند که ما چقدر خوش شانس بوده‌ایم. اندکی افزایش فاصله، کلاهک‌های قطبی دائمی از یخ دی‌اکسیدکربن و محدود شدن گاز دی‌اکسیدکربن در جو را به همراه می‌داشت. اگر سیاره‌ای پوشش عمده‌ای از آب داشته باشد، نتیجه حتی وخیم‌تر است. در طول فقط 10 هزار سال، دی‌اکسیدکربن می‌تواند زیر پوشش یخ‌ آب برای همیشه به‌دام بیفتد و قادر به انجام فرآیند یخ زدایی نباشد.

ما شروع به یافتن جهان‌هایی شبیه به جهان خود کرده‌ایم، اما هنوز تعداد زیادی پیدا نشدند که دقیقا اندازه و مدار چرخش مشابه زمین را داشته باشند. این پژوهش به ما می‌گوید، وقتی برای یافتن جهان‌های زیست‌پذیر تلاش می‌کنید، کلید اصلی، نگاه کردن به جهان‌هایی خواهد بود که تقریبا با جهان ما یکسان باشند.

تصویر: انسلادوس، قمر یخ‌زده زحل/ امتیاز: NASA/JPL-Caltech

آیدا رضایی/ مجله نجوم

منبع:iflscience.com