دورترین دنباله‌دار «زنده» رصد شد

دنباله‌داری یخی از میلیون‌ها سال پیش، از مناطق دوردست فضا به سوی قلب منظومه‌ خورشیدی ما در حال سفر است. این مهمان ناخوانده که گلوله‌ای شکل‌گرفته از غبار و یخ، و به اندازه‌ی شهر کوچکی است، به وضوح ویژگی‌های دنباله‌دار را دارد. دنباله‌داری که با تلاطمات گرانشی از خانه‌ یخ‌زده‌اش، بخش‌های بیرونی منظومه‌ی شمسی، ناحیه‌‌ای موسوم به ابر اورت، به سوی مناطق مرکزی منظومه‌ ما پرتاب شده است. این ناحیه خانه‌ بسیاری از دنباله‌دارهاست. دنباله‌دارهایی که از بقایای یخی موادی که سیارات ۴/۶ میلیارد سال پیش، از آن‌ها ساخته شده‌اند، شکل گرفته‌اند.



این دنباله‌دارهای کوچک، در حال نابودی و بسیار دورتر از آن‌اند که به راحتی تشخیص داده شوند. اما در بهار سال جاری منجمان با بهره‌گیری از تلسکوپ نقشه‌بردار دید وسیع (The Panoramic Survey Telescope) و سامانه‌ پاسخگویی سریع تلسکوپ پن‌استارز (Pan-STARRS) هاوایی، جرم ناشناخته و عجیبی را در فاصله ۱/۵ میلیارد کیلومتری تا خورشید، جایی میان مدار زحل تا اورانوس، تشخیص دادند. تلسکوپ فضایی هابل نیز به این دنباله‌دار نگاهی انداخته است که حالا C/2017 K2 PANSTARRS) K2) خوانده می‌شود.



این دنباله‌دار برای منجمان بسیار جالب است؛ زیرا در حال حاضر زیر نور کم‌فروغ خورشید فعال و پویاست (تحولاتی در آن دیده می‌شود). منجمان هرگز پیش از این دنباله‌داری پویا که از مناطق بیرونی منظومه‌ شمسی آمده باشد، ندیده بودند. جایی که نور خورشید چهار هزارم درخششی را دارد که از زمین دیده می‌شود. بنابراین عجیب نیست که دمای این ناحیه ۲۶۲ درجه زیر صفر سلسیوس باشد. در چنین سرمایی که استخوان هم یخ می‌زند مخلوطی از گازهای باستانی، اعم از اکسیژن، نیتروژن، دی‌اکسیدکربن و منواکسیدکربن به صورت غبار تصعید و پخش می‌شود. این مواد به صورت هاله‌ حباب‌شکلی به بزرگی تقریبی ۱۳۰۰ کیلومتر ایجاد می‌کند که به گیسو مشهور است و هسته‌ مرکزی دنباله‌دار را می‌پوشانند. دانشمندان تا سال ۱۴۰۱ که کی۲ (K2) به کمینه‌ فاصله‌اش تا خورشید برسد به مطالعات‌شان ادامه خواهند داد.

طرحی از دنباله‌دار کی2 در حال نزدیک شدن به منظومه شمسی

مترجم: سید حسام وکیل/مجله نجوم

ویراستار: احسان یوسفی

منبع: hubblesite.org