خبرهای خوب و بد درباره حیات در منظومه آلفا قنطورس

اخترشناسان در پژوهشی جدید دریافتند که برخی از نزدیک‌ترین ستاره‌ها به زمین ممکن است از آنچه فکر می‌کردیم جای بهتری برای زندگی باشند، اما به نتایج بدی هم درباره یکی از ستاره‌های نزدیک رسیدند.

پژوهشگران در ارائه یافته‌هایشان در 232امین جلسه انجمن ستاره‌شناسی آمریکا در شهر دنور، ایالت کلورادو، از پژوهشی سخن گفتند که در آن از رصدخانه پرتو ایکس چاندرا برای بررسی منظومه آلفا قنطورس، نزدیک‌ترین منظومه ستاره‌ای به زمین با فاصله 4.4 سال نوری، استفاده کرده‌اند.

این منظومه شامل سه ستاره است، دو ستاره خورشیدمانند به نام‌های آلفا قنطورس ای و بی (Alpha Centauri A and B)، و سومی کوتوله سرخی به نام آلفا قنطورس سی (Alpha Centauri C) یا همان پروکسیما قنطورس. تیم متوجه شد اگر سیاره‌ای در مدار دو ستاره اول بچرخد احتمالا مورد اصابت مقادیر زیادی پرتوایکس از این ستاره‌‌ها قرار نمی‌گیرد.

با وجود اینکه پیش‌تر به اشتباه سیاره‌ای به دور آلفا قنطورس بی تشخیص داده شده بود، هنوز هیچ سیاره‌ای در اطراف این دو ستاره شناسایی نشده است، اما نزدیکی‌شان به زمین سبب می‌شود نامزدهای جالب توجهی برای بررسی‌های آینده باشند. بنابراین پی بردن به احتمال سکونت‌پذیری سیاره‌ها در اطرافشان مهم است.

تام آیرس (Tom Ayres) از دانشگاه کلورادو بولدر در بیانیه‌ای گفت: « منظومه آلفا قنطورس به دلیل نزدیکی نسبی‌اش، به نظر عده زیادی بهترین نامزد برای کاوش نشانه‌های حیات است. سوال این است، آیا سیاره‌هایی پیدا خواهیم کرد که برای اشکالی از حیات که می‌شناسیم در محیطی مناسب قرار داشته باشند؟»

گروه، این پژوهش را از سال 1384/2005 با بررسی شش ماه یک بار ستاره‌ها باچاندرا پیش برد. اندازه‌گیری‌های طولانی مدت، دوره فعالیت پرتو ایکس را در اطراف سیاره‌های ای و بی نشان داد که با دوره 11 ساله لکه‌های خورشیدی مقایسه شد.

گروه دریافت که برای حیات، مقدار پرتو ایکس آلفا قنطورس ای حتی بهتر از خورشید است و سیاره‌هایش کمتر از سیاره‌های منظومه ما تابش دریافت می‌کنند. آلفا قنطورس بی فقط کمی بدتر بود، با دریافت پنج برابر تابش بیشتر نسبت به سیاره‌های منظومه شمسی. آیرس گفت از نظر «ممکن بودن حیات بالقوه» بر  سیاره‌های اطراف آن ستاره‌ها، ، این «خبر خیلی خوبی است».

متاسفانه درباره پروکسیما قنطورس خبرها چندان خوب نیست. گروه متوجه شد از آنجایی که این ستاره کوتوله سرخ فعالی است که مدام شراره‌های پرتو ایکسی در آن پدیدار می‌شوند، احتمالا مناسب حیات نیست، دیدگاهی که قبلا هم مطرح شده بود.

ما یک سیاره را در اطراف این ستاره می‌شناسیم، پروکسیما بی، که بسیار نزدیک‌تر از فاصله عطارد تا خورشید، به دور ستاره‌اش می‌گردد. متاسفانه میزان دریافت پرتو ایکس در سیاره‌هایی که در کمربند حیات این ستاره هستند، حدود 500 برابر زمین و در زمان پدید آمدن شراره‌های بزرگ در ستاره 50 هزار برابر زمین است.

بنابراین به نظر می‌رسد اگر به دنبال جهان‌های قابل سکونت در این منظومه هستیم، آلفا قنطورس ای و بی احتمالا مناسب‌ترین گزینه باشند و شناخت ستاره‌هایی مانند این حتی می‌تواند نکات بیشتری درباره ستاره خودمان به ما بیاموزد.

آیدا رضایی/ مجله نجوم

منبع: iflscience.com

درباره عکس: منظومه آلفا قنطورس به شکل ستاره پرنوری در سمت چپ مرکز تصویر دیده می‌شود. امتیاز تصویر: NASA/CXC/UNIVERSITY OF COLORADO/T.AYRES