تلسکوپ هابل تصویر خوشه‌ کروی منحصر‌به‌فردی را ثبت کرد

این تصویر تلسکوپ فضایی هابل خوشه ستاره‌ای قدیمی و درخشانی را به نام NGC 3201 نشان می‌دهد: اجتماعی از صدها هزار ستاره‌ که تحت تاثیر گرانش در کنار هم باقی مانده‌اند. خوشه ستاره‌ای NGC 3201 را جیمز دانلوپ، ستاره‌شناس اسکاتلندی، در سال 1205 شمسی/1826 میلادی کشف کرد. وی آن را جرمی «نسبتا بزرگ و بسیار روشن» خواند که در نزدیکی مرکز نسبتا نامنظم است.

خوشه‌های کروی در اطراف همه کهکشان‌های بزرگ یافت می‌شوند، اما منشا و نقش آن‌ها در شکل‌گیری کهکشان‌ها هنوز نامشخص است. ستاره‌شناسان اخیرا سیاهچاله‌ای را در قلب NGC 3201 کشف کردند - موقعیت آن از روی حرکات عجیب ستاره‌ای افشا شد که با سرعت زیاد به دور جسمی نامرئی و پرجرم گردش می‌کرد. این گروه درخشان ستاره‌ها ویژگی‌های عجیب و غریبی نیز دارد که آن را در میان بیش از ۱۵۰خوشه کروی متعلق به راه شیری منحصر به فرد کرده است. خوشه NGC 3201 سرعت بسیار بالایی نسبت به خورشید دارد و مدار آن «بازگشتی» است؛ به این معنی که  به سرعت در جهت مخالف مرکز کهکشان حرکت می‌کند.

رفتار نامعمول این خوشه نشان می‌دهد که ممکن است منشا آن بیرون از راه شیری بوده، اما در مقطعی گرانش راه شیری آن را به خود جذب کرده باشد. از طرفی ساختار شیمیایی این خوشه جذاب حاکی از سرگذشت متفاوتی است؛ ستاره‌های NGC 3201 به لحاظ شیمیایی بسیار شبیه به خوشه‌های کروی دیگر کهکشان راه شیری هستند که نشان می‌دهد آن‌ها در زمان و مکانی مشابه همسایگان خود شکل گرفته‌اند.

شاید این خوشه مرموز را کهکشان ما جذب کرده و شاید هم به هر دلیل، بسیار متفاوت با خانواده خوشه‌هایی که با آن بزرگ شده تکامل یافته است، اما به هر حال قطعا یکی از زیبایی‌‌های نامعمول کیهان است.

محمدصادق فغان پور/ مجله نجوم

منبع: وبگاه ناسا

توجه:

بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم در وبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است. در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود