به زودی نخستین عکس از سیاهچاله‌ها به دست خواهد آمد
گروهی بین‌المللی از اخترشناسان امیدوارند به زودی با اتصال تعدادی تلسکوپ رادیویی زمینی، نخستین تصویر از سیاهچاله‌ها را ثبت کنند.
گروهی بین‌المللی از اخترشناسان امیدوارند به زودی با اتصال تعدادی تلسکوپ رادیویی زمینی، نخستین تصویر از سیاهچاله‌ها را ثبت کنند.
از16 تا 25 فروردین امسال، دست‌اندرکاران پروژه «تلسکوپ ایونت هورایزن» (Event Horizon Telescope به معنی تلسکوپ افق رویداد) خواهند کوشید تصویری از افق رویداد یک سیاهچاله (مرزی که فراتر از آن هیچ‌چیز توان گریز از گرانش سیاهچاله را نخواهد داشت) به دست آورند. این کار با متصل کردن تعدادی تلسکوپ رادیویی از سرتاسر جهان امکان‌پذیر خواهد شد که در نقش تک تلسکوپی عظیم با ابعادی در حد کره زمین عمل خواهد کرد. اخترشناسان با این ابزار قدرتمند به ناحیه‌ای در مرکز کهکشان خودمان چشم خواهند دوخت که در آن سیاهچاله‌‌ای با جرم چهار میلیون برابر خورشید قرار دارد و «قوس *A» نامیده می‌شود.
اخترشناسان می‌دانند که قرصی از گازوغبار چرخان در اطراف این سیاهچاله وجود دارد. مسیر نوری که از مواد این قرص تابش می‌شود تحت تاثیر میدان گرانشی سیاهچاله قرار می‌گیرد و دچار انحراف و واپیچش (اعوجاج) می‌شود. همچنین درخشندگی و رنگ آن به شکلی قابل پیش‌بینی تغییر خواهد کرد. تصویری که اخترشناسان امید به رصد آن دارند، نه به شکل قرص بلکه هلال مانند است. آنها حتی ممکن است بتوانند سایه افق رویداد سیاچاله را بر پس زمینه درخشان قرص مشاهده کنند.
آرایه تلسکوپی در این پژوهش از 9 ایستگاه در جنوبگان، شیلی، اسپانیا، مکزیک و آریزونای آمریکا تشکیل شده است که بعضی از آنها خود مجموعه‌ای از تلسکوپ‌ها هستند. این آرایه سال‌هاست که در دست ساخت است و فناوری آن مورد آزمایش نیز قرار گرفته است. آزمون‌های انجام شده در ابتدا حاکی از کافی نبودن حساسیت و توان تفکیک آرایه برای رصد سیاهچاله بودند، اما با اضافه شدن آرایه‌های حساس دیگری چون آلما، تلسکوپ ایونت هورایزن می‌تواند به توان لازم برای این رصد برسد.
این گروه پژوهشگر با چالش‌های بسیاری در رصد سیاهچاله مواجه بوده و هستند. نورمرئی تابش شده از قرص اطراف سیاهچاله به علت وجود مقادیر زیادی گاز و غبار بر سر راهش به ما نمی‌رسد و افق رویداد سیاهچاله نیز هدف بسیار کوچک و فشرده‌ای است. اخترشناسان تلاش کرده‌اند با استفاده از امواج رادیویی به جای نور مرئی و بهبود توان تفکیک آرایه خود بر این مشکلات غلبه کنند. (توان تفکیک یک تلسکوپ، اندازه زاویه‌ای کوچکترین جزئیات قابل رؤیت با آن است). درحالی‌که توان تفکیک یک تلسکوپ رادیویی (با ابعاد 100 متر) در حد 60 ثانیه قوس است (برابر یک سی‌ام قطرظاهری ماه کامل)، اتصال تلسکوپ‌های رادیویی مختلف، توان تفکیک را به 15 تا 20 میکروثانیه قوس رسانده که معادل توان رویت حبه‌ای انگور از فاصله کره ماه است. گرچه اتصال تلسکوپ‌های مختلف و تشکیل آرایه رادیوتلسکوپی سابقه‌ای طولانی دارد، اما کار با آرایه ایونت هورایزن دشواری‌های خاص خود را دارد. داده‌های ثبت شده در هر ایستگاه به مرکز پردازش انتقال خواهند یافت که در آن ابررایانه‌ای داده‌ها را به دقت ترکیب خواهد کرد. وجود شرایط متفاوت جوی و آب‌و‌هوایی و تلسکوپی در هر ایستگاه باعث می‌شود به تصحیح و کالیبره کردن دقیق داده‌ها نیاز باشد تا دانشمندان اطمینان حاصل کنند که جزئیات مشاهده‌‌شده مصنوعی وحاصل خطا نیستند. به همین دلیل است که براساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده باید برای مشاهده نخستین تصاویرثبت شده از سیاهچاله تا زمستان امسال صبر کرد.
سمت چپ: تصویر شبیه‌سازی شده ناحیه اطراف سیاهچاله ابرپرجرم مرکز کهکشان. سمت راست: آنچه انتظار می‌رود با آرایه EHT (تلسکوپ ایونت هورایزن) مشاهده شود
مترجم: کیارا عباس‌زاده اقدم/ مجله نجوم
منبع:space.com
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
