به دنبال درک کیهان:
برنامۀ چین برای ساخت بزرگ‌ترین شتاب‌دهندۀ ذرات دنیا
برای ساخت قدرتمندترین شتاب‌دهندۀ ذرات در مقیاسی بی‌سابقه، اشخاص برجسته‌ای در چین مانند پروفسور نیما ارکانی حامد، دانشمند ایرانی‌الاصل، و دیوید گروس، دارندۀ جایزۀ نوبل، همکاری خواهند کرد.
برای ساخت قدرتمندترین شتاب‌دهندۀ ذرات در مقیاسی بی‌سابقه در چین، اشخاص برجسته‌ای مانند پروفسور نیما ارکانی حامد، دانشمند ایرانی‌الاصل، و دیوید گروس، دارندۀ جایزۀ نوبل، همکاری خواهند کرد. این پروژۀ عظیم که طرح بلند‌مدت چین برای پیشگام شدن در عرصۀ فیزیک پرانرژی و ذرات بنیادی است، وسعتی معادل دوبرابر شتاب‌دهندۀ ال‌اچ‌سی (LHC سرواژۀ برخورددهندۀ بزرگ هادرونی در سرن) را در اروپا خواهد داشت. انتظار می‌رود که اگر همه‌چیز مطابق برنامه پیش برود، ساخت آن در سال 2020/1399 با حفر تونل‌ها آغاز شود.
در این آزمایشگاه زیرزمینی، همانند سرن، دانشمندان به دنبال پاسخ مسائلی نظیر ماهیت مادۀ تاریک، مهبانگ و در واقع، درک کیهان در لحظات نخست شکل‌گیری خواهند بود. مدل استاندارد فیزیک و مطالعۀ میکروسکوپی هیگز نیز از دیگر موارد مطالعاتی است، با این تفاوت که این پروژه فرصتی منحصربه‌فرد برای دانشمندان ایجاد خواهد کرد که تحقیقات گسترده‌تری با توجه به داده‌های سرن و نتایج و کشفیات آن انجام دهند تا ذرات بنیادی پیش‌بینی شدۀ دیگر نیز آزمایش شوند. همچنین برای این پروژه، مهندسان و کارشناسان بخش نظری و فنی مربوطه چندین سال دوره خواهند دید و حجم دانشمندان چینی در این زمینه نیز رشد چشمگیری خواهد داشت.
در این طرح، تونل برخورددهندۀ پوزیترون الکترون چرخشی (CEPC سرواژۀ circular electron positron collider) و برخورددهندۀ عظیم پروتون پروتون (SPPC سرواژۀ Super Proton Proton Collider) بین 50 الی 100 کیلومتر طول خواهد داشت. قدرت میدان مغناطیسی برخورددهنده هم، مطابق پیشرفت فناوری در دهه‌های آینده، تا حدّ صد تریلیون الکترون ولت تخمین زده شده است. جالب است بدانیم، طول تونل شتاب‌دهندۀ ال‌اچ‌سی سرن که در حال حاضر بزرگ‌ترین ابرسازۀ دنیاست 27 کیلومتر است. (برای اطلاعات بیشتر دربارۀ جزئیات ابرسازۀ سرن به مجلۀ نجوم شمارۀ 250 رجوع کنید.)
بعضی از متخصصان به یافته‌های آیندۀ این شتاب‌دهنده مشکوک هستند و معتقدند که چین دست‌کم تا دو دهه قادر نخواهد بود که چنین پروژۀ عظیم و پیچیده‌ای را اجرایی کند ولی پروفسور ارکانی، یکی از اعضای کلیدی که در این پروژه فعالیت دارد و نام او در میان صد نابغۀ زندۀ دنیاست، به دستاورد‌های آیندۀ این پروژه امیدوار است و معتقد است که با گسترش مطالعات منشأ هیگز و دیگر مطالعات مربوط به ذرات بنیادی ارتقاء خواهد یافت.
مترجم: سارا مطلبی/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منبع: quantamagazine.org
