از برخورد دو ستاره نوترونی که امواج گرانشی آن ثبت شد، چه پدید آمد؟
دانشمندان به تازگی موفق به مشاهده منبع تولید امواجی گرانشی شدند که از برخورد دو ستاره نوترونی پدید آمده بودند. اکنون اخترشناسان می‌گویند که ممکن است این دو ستاره نوترونی با ادغام خود سیاهچاله‌ای را ایجاد کرده باشند
دانشمندان به تازگی موفق به مشاهده منبع تولید امواجی گرانشی شدند که از برخورد دو ستاره نوترونی پدید آمده بودند. اکنون اخترشناسان می‌گویند که ممکن است این دو ستاره نوترونی با ادغام خود سیاهچاله‌ای را ایجاد کرده باشند.
روز 24 مهر 96 دو رصدخانه امواج گرانشی لایگو و ویرگو امواجی را از کهکشان NGC 4993 دریافت کردند. دانشمندان محلی را که این امواج از آنجا می‌آمدند در آسمان مشخص کردند و پژوهشگران از سرتاسر جهان برای مشاهده این منبع با تلسکوپ‌های زمینی و فضایی دست‌به کار شدند. پژوهشگران تابش ناشی از برخورد ستاره‌های نوترونی را در سرتاسر طیف الکترومغناطیس دریافت کردند، از جمله تابش پرتو گاما که اول از همه و فقط چند ثانیه بعد از امواج گرانشی دریافت شد.
این ستاره‌های نوترونی 1/6 و 1/1 برابر خورشید ما جرم داشتند و در فاصله 130 میلیون سال نوری از زمین واقع بودند. آن‌ها همچنان که حین چرخش سریع به دور یکدیگر به هم نزدیک می‌شدند، امواج گرانشی را پدید آوردند و در نهایت با برخورد آن‌ها، تابش‌های شدیدی ایجاد شد. اخترشناسان این پدیده را «کیلونوا» می‌نامند.
اینکه بر اثر برخورد دوستاره نوترونی چه جرمی ایجاد شده است، به طور قطعی مشخص نیست. جرم زیاد جسمی که در برخورد ایجاد می‌شود، ممکن است سبب شود بر اثر گرانش خود فروبریزد و به سیاهچاله‌ای تبدیل شود. البته اگر در برخورد اخیر سیاهچاله‌ای ایجاد شده باشد، کم‌جرم‌ترین سیاهچاله‌ای خواهد بود که تاکنون شناخته شده است. همچنین ممکن است حاصل نهایی این برخورد ستاره‌ای نوترونی یا جرمی دیگر باشد.
درست پس از دریافت امواج گرانشی و پرتوهای گاما در زمین، رصدخانه فوران پرتوی گامای سوئیفت که در مداری به دور زمین است، منبعی درخشان از تابش فرابنفش را مشاهده کرد که پرتوایکسی از آن تابش نمی‌شد. رصدخانه پرتوایکس چاندرا و نوستار (NuSTAR) نیز در طیف پرتوهای ایکس چیزی مشاهده نکردند، اما 9 روز بعد تابش ایکس ضعیفی دریافت شد که شدت آن به قدری کم بود که فقط چاندرا توانست آن را مشاهده کند. این تابش ضعیف ممکن است ناشی از فواره‌هایی از ماده و انرژی در اطراف سیاهچاله باشد. هرچند پژوهشگران هشدار می‌دهند که اجرام زیادی می‌توانند این‌گونه فواره‌ها را ایجاد کنند و نباید در تفسیر مشاهدات شتاب‌زده عمل کرد. رصدخانه‌های پرتوایکس و رادیویی همچنان مشغول جمع‌آوری داده‌های مربوط به رویداد کیلونوا هستند و البته این احتمال هم وجود دارد که هرگز نفهمیم حاصل ادغام دو ستاره چه بوده است.
تصاویر ثبت شده با تلسکوپ فضایی هابل (نور مرئی) و رصدخانه پرتوایکس چاندرا (آبی رنگ) از کیلونوا طی 9 روز پس از دریافت امواج گرانشی در 24 مهر 96
Credit: NASA/CXC/E. Troja
کیارا عباس‌زاده اقدم
منبع: space.com
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
