۱۰ قمر جدید به دور مشتری کشف شد
اتحادیۀ بین‌المللی نجوم (IAU) از کشف ده قمر جدید به دور سیارۀ مشتری گزارش داد. از سال ۹۸۹ شمسی/۱۶۱۰ میلادی که گالیله چهار قمر بزرگ مشتری را ثبت کرد تا امروز به جمعیت خانوادۀ مشتری بسیار افزوده شده است.
اتحادیۀ بین‌المللی نجوم (IAU) از کشف ده قمر جدید به دور سیارۀ مشتری گزارش داد. از سال ۹۸۹ شمسی/۱۶۱۰ میلادی که گالیله چهار قمر بزرگ مشتری را ثبت کرد تا امروز به جمعیت خانوادۀ مشتری بسیار افزوده شده است. اکنون فهرست قمرهای مشتری شامل ۷۹ جرم شد. این کشف تصادفی شامل یک قمر عجیب و غریب است که میتواند پاسخی برای وجود بسیاری دیگر از اقمار باشد.
گروهی از ستارهشناسان در اوایل سال ۱۳۹۶/بهار ۲۰۱۷ با بهترین تلسکوپها به دنبال کشف و عکاسی از سیارۀ نهم منظومۀ شمسی در ورای پلوتو بودند که سیارۀ مشتری در همان منطقه از آسمان قرار گرفت. همین موضوع سبب شد که ستارهشناسان در کنار پروژۀ اصلی خود مشتری را نیز بررسی کنند.
سؤال این است که چرا این ده قمر تا امروز کشف نشده بودند. قمرهای گالیله‌ای چند هزار کیلومتر قطر دارند، اما بیشتر اقمار و قمرهای جدید بین یک تا چند ده کیلومتر بیشتر قطر ندارند. تشخیص اجرامی به این کوچکی در کنار جرم بزرگ و نورانی‌ای مانند مشتری بسیار سخت است؛ هرچه فناوری بیشتر پیشرفت کند، قمرهای کوچکتری کشف میشوند. از طرفی، گرانش مشتری میتواند اجرامی تا فاصلۀ ۳۰ میلیون کیلومتر دورتر را در مداری به دور خود نگه دارد؛ بنابراین عجیب نیست که در این فاصله که فضای خالی بسیاری وجود دارد هنوز امکان کشف قمر جدید وجود داشته باشد. یافتن این قمرها به دانشمندان در درک شرایط اولیۀ منظومۀ شمسی کمک می‌کند.
بیشتر نقاط سفید ستاره هستند، اما نقطۀ مشخص شده قمری است که به‌آهستگی از میان ستاره‌های ثابت حرکت می‌کند. یک گردش کامل آن ۱/۵ سال طول می‌کشد.
بیرونیترین قمرها که حرکتی خلاف جهت چرخش مشتری دارند بر مبنای فاصلهشان از مشتری و زاویۀ مداریشان در سه دسته جای میگیرند. ستارهشناسان حدس میزنند این گروهها حاصل متلاشی شدن سه جرم بزرگتر بوده‌اند که در دام گرانشی مشتری افتاده و بر اثر برخورد با دنباله‌دارها، سیارکهای سرگردان و دیگر قمرها متلاشی شده‌اند.نه قمر جدید در میان آن‌ها قرار دارند و ولتودو، همان قمر عجیب و غریب، در گروه قمرهای مخالفگرد، حرکتی موافقگرد دارد؛ مثل رانندگی در بزرگراه، ولی خلاف جهت! دو قمر جدید دیگر که اخیراً کشف شده‌اند حرکت موافقگرد دارند و میتوانند تکههایی متلاشی شده از قمری بزرگتر باشند. (مطالعۀ بیشتر دربارۀ حرکت موافقگرد و مخالفگرد)
تا پایان امسال باید منتظر بمانیم که ببینیم اتحادیۀ بین‌المللی نجوم، ولتودو را نام رسمی این عضو خانوادۀ مشتری می‌داند یا خیر. طبق نظر آن‌ها، نام اقمار مشتری باید متناسب با نام ژوپیتر، خدای اساطیر رومی، باشد؛ ولتودو نام نوۀ ژوپیتر و الهۀ سلامتی و پاکیزگی است.
در این تصویر حرکت ۱۱ قمر جدید مشتری به همراه قمر ولتودو نشان داده شده است؛ نزدیکترین قمرها به مشتری، یعنی قمرهای گالیله‌ای، در همان جهت چرخش مشتری میگردند و حرکتی موافقگرد دارند.
ترجمه: ریحانه رادی/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منابع: وبگاه آسترونومی، vox.comو sciencedaily.com
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است. در غیر این صورت، بدیهی است حق پیگیری قانونی مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
