شفق قطبی سیاره اورانوس از نگاه تلسکوپ هابل
به‌تازگی وبگاه ناسا دو تصویر را که تلسکوپ فضایی هابل از شفق‌های قطبی سیارۀ اورانوس به دست آورده است، منتشر کرد. با این تصاویر محل گم‌شدۀ قطب‌های مغناطیسی اورانوس دوباره پیدا شد.
به‌تازگی وبگاه ناسا دو تصویر را که تلسکوپ فضایی هابل از شفق‌های قطبی سیارۀ اورانوس به دست آورده، منتشر کرده است. با این تصاویر محل گم‌شدۀ قطب‌های مغناطیسی اورانوس دوباره پیدا شد.
به گزارش مجله نجوم به نقل از وبگاه ناسا، این تصاویر در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۳ به دست آمده بودند و برای آنکه محل حلقه‌های سیارۀ اورانوس در تصاویر تلسکوپ هابل مشخص باشد، این تصاویر با عکس‌های فضاپیمای ویجر ۲ از سیارۀ اورانوس، که حلقه‌ها در آن ثبت شده، ترکیب شده‌اند.
شفق قطبی به دلیل برخورد ذرات باردار مانند الکترون‌ها با ذرات گاز بالای جو سیارات ایجاد می‌شود. ذرات باردار در دام میدان مغناطیسی سیارات می‌افتند و به سمت قطب‌های مغناطیسی آن‌ها هدایت می‌شوند و در آنجا با ذرات گاز بالای جو برخورد می‌کنند. این ذرات باردار، منشأهای گوناگونی مانند بادهای خورشیدی، فعالیت‌های آتش‌فشانی قمرهای سیارات و یا یون‌سپهر (یونوسفر) سیاره دارند. یون‌سپهر به قسمت‌های بالایی جو سیاره گفته می‌شود که گازهای آن به دلیل جذب تابش‌های پرانرژی خورشید، مانند تابش فرابنفش، یونیزه می‌شوند.
شفق‌های قطبی سیارات مشتری و زحل که به آن‌ها غول‌های گازی هم گفته می‌شود، به‌خوبی بررسی و شناخته شده‌اند. اما دربارۀ شفق‌های قطبی غول‌های یخی منظومۀ شمسی یعنی سیارات اورانوس و نپتون چیز زیادی نمی‌دانیم. سال ۱۳۹۰ تلسکوپ فضایی هابل که در مداری به ارتفاع ۵۵۹ کیلومتر به دور زمین در حال گردش بود، تصاویری از شفق‌های قطبی اورانوس تهیه کرد. این نخستین تصاویر شفق‌های قطبی اورانوس بود که از زمین تهیه می‌شد. سپس در سال‌های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۳ دو بررسی دیگر با تلسکوپ فضایی هابل روی شفق‌های قطبی سیارۀ اورانوس انجام شد. این دو بررسی در زمان دو فوران شدید خورشیدی انجام گرفت و محققان اثر این فوران خورشیدی را روی سیاره اورانوس دنبال کردند. نتایج بسیار جالبی به دست آمد؛ محققان توانستند شدیدترین شفق‌های قطبی را که تاکنون روی سیارۀ اورانوس ثبت شده است، مشاهده کنند. همچنین، با این بررسی محل قطب‌های مغناطیسی اورانوس دوباره مشخص شد. محل این قطب‌ها که فضاپیمای ویجر ۲ در سال ۱۳۶۴ یافته بود، مدت کوتاهی بعد به دلیل نایقینی در اندازه‌گیری‌ها و همچنین بدون عارضه بودن سطح سیارۀ اورانوس گم شده بود.
مترجم: محمد عادل‌پور/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منبع: وبگاه ناسا
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
