دو قمر جدید به دور مشتری کشف شد
به‌تازگی اخترشناس مؤسسۀ علوم کارنگی، اسکات شپرد، با استفاده از تلسکوپ‌های بزرگی در شیلی، دو عضو جدید را به خانوادۀ قمرهای شناخته‌شدۀ مشتری اضافه کرده و شمارشان را به ۶۹ عدد رسانده است.
به‌تازگی اخترشناس مؤسسۀ علوم کارنگی، اسکات شپرد، با استفاده از تلسکوپ‌های بزرگی در شیلی، دو عضو جدید را به خانوادۀ قمرهای شناخته‌شدۀ مشتری اضافه کرده و شمارشان را به ۶۹ عدد رسانده است.
ظهور تلسکوپ‌های عظیم مجهز به آشکارسازهای فوق حساس و دارای میدان دید وسیع به کشف قمرهای کوچک بسیاری به دور سیاره‌های بیرونی منظومۀ شمسی منجر شده است. برای مثال، رصدهای صورت گرفته از سال ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ به کشف ۴۶ قمر به دور مشتری انجامید - بیش از دوسوم تعداد کل قمرهای این سیاره. اکنون دو قمر جدید به نام‌هایS/2016 J 1 و 1 S/2017 J (S از واژۀ Satellite به معنی قمر و J از Jupiter به معنی مشتری) با استفاده از چنین ابزاری در اطراف مشتری کشف شده است. قدر این اجرام حدود ۲۴ است و احتمالاً یک تا دو کیلومتر قطر دارند. در حال حاضر به‌جز این اطلاعات، فقط ویژگی‌های مداری این دو قمر مشخص شده است.
قمر اول، ۱۸ اسفند ۱۳۹۴ با استفاده از تلسکوپ بازتابی ۶/۵ متری ماژلان-باده در رصدخانۀ لاس-کامپاناس شیلی پیدا شد؛ اما مدار آن تا اوایل اردیبهشت امسال که با تلسکوپ بازتابی ۸/۲ متری سوبارو بررسی شد، نامشخص بود. فاصلۀ متوسط این قمر از مشتری ۲۰ میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر است و در ۱/۶۵ سال به دور این غول منظومۀ شمسی می‌گردد.
کشف قمر دوم در سوم فروردین امسال با تلسکوپ بازتابی چهار متری ویکتوربلانکو در رصدخانۀ سرو تولولو شیلی صورت گرفت. همچنین، سال ۱۳۹۵ در تصاویر سوبارو ثبت شد که کشف آن را تأیید می‌کند. این قمر در فاصلۀ متوسط ۲۳ میلیون و ۵۰۰ هزار کیلومتری سیارۀ مشتری واقع است و در ۲/۰۱ سال به دور آن می‌گردد.
جهت حرکت هر دو قمر کشف شده در مدارشان، مانند بیشتر اقمار مشتری، خلاف جهت چرخش سیاره به دور محور خود است. مدارهای دور و غیرعادی این قمرها نشان می‌دهد که آنها در نقطۀ دیگری از قسمت بیرونی منظومۀ شمسی پدید آمده و در اوایل شکل‌گیری سیاره به دام گرانش آن افتاده‌اند.
از میان قمرهای شناخته‌شدۀ مشتری، ۱۱ قمر چنان مدارهای ناشناخته‌ای دارند که اکنون گمشده به شمار می‌روند. تقریباً تمام این قمرهای مفقوده را شپرد و همکارانش در سال ۱۳۸۲ کشف کرده بودند و از آن زمان تا کنون مشاهده نشده‌اند. حال در رصدهای دقیق و موشکافانۀ اخیر، گروه شپرد پنج قمر گمشده را به طور قطعی دوباره پیدا کرده‌اند و احتمال می‌دهند که همۀ آنها را یافته باشند اما برای اطمینان از این امر باید تا اواسط زمستان امسال برای دسترسی دوبارۀ آنان به تلسکوپ‌های عظیم صبر کرد.
کیارا عباس‌زاده اقدم/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منبع:Sky&Telescope
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
