برنامه ناسا برای کاوش مناطق کمتر شناخته شده جو زمین

ناسا درحال برنامه‌ریزی برای بررسی بخش کمتر شناخته شده‌ای از جو زمین در سال جاری میلادی است و دو فضاپیما پرتاب خواهد کرد تا نحوه برهم‌کنش یونوسفر با فضا را زیر نظر بگیرد.

اولین ماموریت از دو ماموریت، گلد نام دارد (GOLD سرواژه Global-scale Observations of the Limb and Disk به معنی مشاهدات لبه و قرص در مقیاس جهانی) که 5 بهمن/ 25 ژانویه بر موشک آریان 5 (Ariane 5) از کورو در گویان فرانسه، پرتاب خواهد شد. اواخر سال میلادی جاری، بخش دوم ماموریت که آیکون (ICON سرواژهIonospheric Connection Explorer  به معنی جست‌وجوگر ارتباط یونوسفری) نام دارد، به فضا پرتاب خواهد شد.

برنامه این است که چگونگی برهم‌کنش بین بادهای خورشیدی و دیگر مولفه‌های آب‌وهوای فضایی با جو بالایی زمین، یعننی یونوسفر (یون‌سپهر) و ترموسفر (گرماسپهر)، در ارتفاع 97 کیلومتری، بررسی شود. این ناحیه پیوسته درحال تغییر است و شرایط زمینی و فضایی بر آن تاثیر می‌گذارد.

سارا جونز (Sarah Jones)، دانشمند ماموریت گلد در مرکز پرواز فضایی گودارد ناسا در مریلند، در بیانیه‌ای گفت: « همین حالا هم مدل‌هایی داریم که شامل اطلاعات علمی بسیار خوب هستند، اما اندازه‌گیری‌های جدید منجر به درک بهتر سازوکار فیزیکی در این مدل‌ها خواهد شد.»

گلد در مداری زمین ثابت در 35 هزار کیلومتری بالای سطح زمین قرار خواهد گرفت. در آن جا، چشم‌اندازی مستمر از زمین و جو بیرونی آن خواهد داشت و هر نیم ساعت، تصویری کامل از یونوسفر و جو بالایی زمین به دست خواهد آورد که اندازه‌‌گیری‌های بزرگ مقیاسی را از منطقه فراهم خواهد کرد.

مدتی بعد آیکون برای مشاهده نمایی نزدیکتر، به فضا پرتاب خواهد شد و با قرار گرفتن در مداری با ارتفاع 565 کیلومتر، بارها و بارها از میدان دید گلد عبور خواهد کرد تا داده‌های آن‌ها همپوشانی داشته باشد.

امید است که این ماموریت به ما کمک کند تا بفهمیم بادهای خورشیدی، توفندها (هاریکن‌ها) و طوفان‌های ژئومغناطیسی چگونه بر جو بالایی زمین تاثیر می‌گذارد. دانشمندان همچنین علاقه‌مندند بدانند ال نینو چه اثراتی دارد، در حالی که طوفان‌های حاره‌ای نیز ممکن است باعث ایجاد تغییراتی شوند.

گلد همچنین، بر اختلالات یونوسفری در شب، به شکل حباب‌های گاز باردار که می‌تواند با ارتباطات رادیویی تداخل کند و ناشی از طوفان‌های مغناطیسی است، نظارت می‌کند.

داگ رولند (Doug Rowland)، دانشمند ماموریت آیکون از گودارد ناسا، در بیانیه‌ای گفت: «ما تصور می‌کردیم که صرفا بادهای خورشیدی بر یونوسفر اثر می‌گذارند و فقط جو پایینی تحت تاثیر آب و هوای زمینی قرار می‌گیرد.»

اکنون با این ماموریت خواهیم فهمید که چگونه هم آب‌وهوای فضایی و هم زمینی جو بالایی ما را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

آیدا رضایی/ مجله نجوم

منبع: iflscience.com

توجه:

بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم در وبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود