کرمان قطب شهاب‌سنگ کشور

کارشناس ارشد و پژوهشگر سنگ و زمین‌شناسی بیان کرد تاکنون ۲۳۹ قطعه شهاب‌سنگ به نام ایران در بولتن جهانی شهاب‌سنگ به ثبت رسیده است که ۲۲۷ شهاب‌سنگ آن از استان کرمان به عنوان قطب شهاب‌سنگ ایران است.

حجت کمالی روز یکشنبه ۱۲ شهریور در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: فقط ۱۲ شهاب‌سنگ از نقاط دیگر کشور در بولتن شهاب‌سنگ به ثبت رسیده و به‌زودی شهاب‌سنگ‌های دیگر نیز از کرمان در لیست ثبت شده‌های بولتن جهانی قرار خواهد گرفت.

وی بیان کرد: فقط چهار شهاب‌سنگ در ایران در طول ۲۰۰ سال گذشته تا چهار سال قبل ثبت جهانی شده بود که با ثبت این تعداد شهاب‌سنگ در چند سال اخیر، رتبه ایران از ١٢٢ در بین ١٣٦ کشور به رتبه نهم رسیده است که امیدواریم با ثبت شهاب‌سنگ‌های جدید جزء پنج کشور اول جهان در این زمینه قرار بگیریم.

کارشناس ارشد و پژوهشگر سنگ و زمین‌شناسی بیان کرد: حدود ١٣سال به صورت انفرادی و گروهی و به طور مداوم در زمینه کشف، شناسایی و مطالعه روی شهاب‌سنگ ها فعالیت می‌کنم و با جمع‌آوری شهاب‌سنگ‌ها، تحقیقات گسترده‌ای انجام شده که در کشور بی‌نظیر است.

وی گفت: تاکنون نمونه ٥٣٠ شهاب‌سنگ کشف شده از ده گرم تا ١٢ کیلوگرم را برای آزمایش و تأیید به مرکز تحقیقات شهاب‌سنگ‌ها در دانشگاه سرژ(CEREGE)  فرانسه ارسال کردیم که با همکاری و نظارت دکتر حامد پورخرسندی تعداد زیادی از آنها به ثبت رسیده و مابقی آنها تا شش ماهه آخر سال آینده به ثبت جهانی خواهد رسید.

وی با بیان اینکه بولتن جهانی بزرگ‌ترین و معتبرترین مرکز ثبت داده‌ها و مشخصات شهاب‌سنگ‌های دنیاست افزود: تمام شهاب‌سنگ‌ها از ایران و نقاط دیگر دنیا در این بانک شهاب‌سنگی به همراه مختصات، مشخصات سنگ، اسم فرد و سایر اطلاعات لازم برای بررسی و تحقیق دانشگاه‌ها، موسسات علمی و محققان و دانشجویان به ثبت می‌رسد.

کمالی بیان کرد: کویرها و یا دشت‌های ماسه‌ای که فرسایش آبی کمتری و فرسایش بادی بیشتری دارند بهترین منطقه برای جست‌وجوی شهاب‌سنگ‌ها هستند.

وی با اشاره به اهمیت شهاب‌سنگ‌ها برای دانشمندان و محققان افزود: بیشتر شهاب‌سنگ‌ها بازمانده ماده اولیه‌ای هستند که منظومه شمسی از آن پدید آمده است و بررسی این شهاب‌سنگ‌های آغازین در آزمایشگاه دانشمندان را قادر می‌کند با بخشی از غبار اختری که منظومه شمسی از جمله خورشید، زمین و غیره از آن پدید آمده فعالیت علمی انجام دهند.

وی با بیان اینکه این اجرام نمونه‌ای از بخش‌های دست‌ نیافتنی منظومه شمسی هستند تاکید کرد: شهاب‌سنگ‌هایی که به زمین سقوط می‌کند دارای مقادیر بسیار ناچیزی از این مواد معدنی هستند که این مواد اطلاعات بسیار زیادی را از منظومه شمسی در اختیار دانشمندان قرار می‌دهد.

این کارشناس ارشد زمین‌شناسی و سنگ ادامه داد: به همین دلیل مراکز خرید و فروش شهاب‌سنگ‌ها در برخی از کشورها دایر شده است که مشتریان اصلی این مراکز بیشتر اوقات موزه‌ها و مراکز پژوهشی هستند که نمونه‌های مهم تازه یافت شده را خریداری می‌کنند.

وی اظهار کرد: با ثبت تمام شهاب‌سنگ‌های ثبت شده ایران و کرمان و با همکاری میراث فرهنگی کرمان و هماهنگی‌های انجام شده به‌زودی بزرگ‌ترین موزه شهاب‌سنگی ایران در کرمان با تعداد بالای ١٥٠ شهاب‌سنگ متفاوت راه‌اندازی خواهد شد.

کمالی بیان کرد: در کنار فعالیت‌های کشف و بررسی و ثبت شهاب‌سنگ‌ها، مشغول جمع‌آوری اطلاعات برای نوشتن نخستین کتاب در مورد شهاب‌سنگ‌های ایران هستم و به‌زودی با همکاری و حمایت میراث فرهنگی کرمان به مرحله چاپ خواهد رسید.

وی تصریح کرد: تاکنون هیچ حمایتی از طریق هیچ مرجع دولتی یا علمی یا دانشگاهی از من به عنوان یک محقق سنگ شناسی نشده است و تمام هزینه‌های جست‌وجو، پیدا کردن و ارسال نمونه به خارج از کشور برای ثبت جهانی به نام ایران را به صورت شخصی تأمین کرده‌ام و صرفاً به خاطر عشق و علاقه وافری که به کارم داشتم پیگیر این پدیده بزرگ علمی بوده‌ام.

کمالی از ادارات دولتی مرتبط و مراکز دانشگاهی به منظور حمایت از این حرکت علمی بی‌نظیر درخواست کمک کرد و افزود: باید شهاب‌سنگ‌های با ارزش و کمیاب قبل از اینکه بر اثر فرسایش از بین برود یا به دست غارتگران و دلالان از ایران خارج شود را کشف و ثبت کنیم.

اجرام سرگردان جدا شده از سیارک‌ها در منظومه شمسی بر اثر ورود به جو زمین و تأثیر جاذبه به شدت گرم شده و می‌سوزند و اگر تکه‌هایی از این اجرام که وزنشان از چندین گرم تا چندین تن هم می‌رسد به زمین سقوط کنند، شهاب‌سنگ نامیده می‌شود.

حدود ۸۰ هزار سال قبل بزرگ‌ترین شهاب‌سنگ دنیا با وزن بیش از ۶۰ تن در مزرعه هوبا نامیبیا در آفریقا به زمین برخورد کرد که امروزه آن را بزرگ‌ترین شهاب‌سنگ شناخته شده دنیا می‌دانند.

تاریخچه نخستین شهاب‌سنگ ایران به سال ١٨٨٠ میلادی در ورامین برمی‌گردد که ٥٤ کیلوگرم وزن دارد و هم اکنون در موزه کاخ گلستان نگهداری می‌شود.

داود رجبی بهجت

منبع: خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)