جو پرآب یک «زحل داغ» دانشمندان را شگفت‌زده کرد

گروهی آمریکایی-بریتانیایی از پژوهشگران از تلسکوپ‌های فضایی هابل و اسپیتزر استفاده کردند تا به درک بهتری از سیاره عجیب و در حال حاضر منحصر به فرد «واسپ-39بی» (WASP-39b) برسند. این سیاره  یک «زحل‌ داغ» است، یعنی تقریبا هم اندازه با این سیاره حلقه دار منظومه شمسی، اما بسیار به ستاره‌اش نزدیکتر است.

این مشاهدات که در «استرونومیکال ژورنال» (Astronomical Journal) گزارش شده است، نشان داد اگرچه پژوهشگران انتظار دیدن آب را داشتند، از میزان آبی که یافتند شگفت‌زده شدند. در حقیقت، جو این سیاره فراخورشیدی سه بار پر آب تر از جو خود زحل است. این واقعیت عجیب نشان می‌دهد که این سیاره خاص باید دور از ستاره مادرش شکل گرفته باشد، جایی که سیارک‌ها و دنباله‌دارهای یخی با آن برخورد کرده‌اند و سپس به داخل منظومه آمده است.

نویسنده دیگر این مقاله دیوید سینگ (David Sing)، از دانشگاه اکستر (University of Exeter)، در بیانیه‌ای گفت: «واسپ-39بی نشان می‌دهد سیاره‌های فراخورشیدی می‌توانند ترکیبات بسیار متفاوتی نسبت به سیاره‌های منظومه ما داشته باشند. امیدواریم که این تنوع، سر نخ‌های خوبی برای درک روش‌های مختلف شکل‌گیری و تکامل سیاره‌ها به ما بدهد.»

این سیاره فراخورشیدی در فاصله 700 سال نوری از ما در صورت فلکی سنبله قرار گرفته است؛ هفت میلیون کیلومتر با ستاره‌اش فاصله دارد و حدودا 20 برابر نزدیکتر از فاصله زمین تا خورشید است. یک سمت این سیاره همواره رو به ستاره‌اش است و دمای آن تا °C776.7  هم می‌رسد. این نزدیکی، شکل خاصی به واسپ-39بی می‌دهد. جرمش به اندازه زحل است، اما به قدری پف کرده که از مشتری بزرگتر است.

نکته مهمی که این مشاهدات را امکان‌پذیر کرد آن بود که جو گرم سیاره، فاقد ابرهای مرتفع است. پژوهشگران توانستند با مشاهده داخل جو، اطلاعاتی درباره مقدار آب این سیاره جمع‌آوری کنند که بدون آن، گروه نمی‌توانست ساختار احتمالی آن را بازسازی کند.

سرپرست پژوهشگران، هانا ویکفورد (Hannah Wakeford) از موسسه علوم تلسکوپ فضایی در بالتیمور، مریلند و دانشگاه اکستر توضیح داد: «برای شناخت منظومه شمسی خودمان، نیاز بود به فراتر از آن نگاه کنیم. اما سیاره‌های فراخورشیدی به ما نشان می‌دهند که شکل‌گیری سیاره‌ها پیچیده‌تر و گیج کننده‌تر از چیزی است که فکر می‌کردیم و این فوق‌العاده است!»

گروه امیدوار است سال آینده با کمک تلسکوپ فضایی جیمز وب، بتوانند تحلیل بهتری انجام دهند. مثلا بررسی کربن و اکسیژن درک بهتری از محل و چگونگی تشکیل سیاره‌ها به ما می‌دهد.   

آیدا رضایی/ مجله نجوم

منبع: iflscience.com

توجه:

بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.