با استفاده از روش تداخل‌سنجی برای ستاره غول‌پیکر قلب‌العقرب صورت گرفت
تهیه دقیق‌ترین تصویر از قرص ستاره‌ای به جز خورشید
ستاره‌شناسان به کمک تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا(ESO) دقیق‌ترین تصویر را از ستاره معروف قلب‌العقرب تهیه کردند
ستاره‌شناسان به کمک تلسکوپ بسیار بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا(ESO) دقیق‌ترین تصویر را از ستاره معروف قلب‌العقرب تهیه کردند. آنها همچنین اولین نقشه سرعت مواد را در جو ستاره‌ای غیر از خورشید ایجاد کرده‌اند که تلاطم غیرمنتظره‌ای را در جو گسترده قلب‌العقرب نشان می‌دهد. این تصویر چشم‌انداز بی‌نظیری از ستاره معروف و درخشان قلب‌العقرب به نمایش میگذارد که در قلب صورت فلکی عقرب با رنگی سرخ می‌درخشد. این ستاره سرخ رنگ، بسیار بزرگ و نسبتا سرد است و در مراحل پایانی زندگی‌اش، در راه تبدیل شدن به یک ابرنواختر است. تصویر به دست آمده، بهترین تصویری است که تاکنون از سطح و جو ستاره‌ای به‌جز خورشید گرفته شده است. یکی از امکانات منحصر به فرد تلسکوپ تداخل‌سنج بسیار بزرگ یاVLTI این است که میتواند نور را از چهار تلسکوپ، یا تلسکوپهای عظیم 8/2 متری یا تلسکوپهای کمکی، ترکیب کند و یک تلسکوپ مجازی با آینه‌ای به قطر 200 متر به دست آورد. این موضوع به اخترشناسان اجازه می‌دهد جزئیات دقیقی را فراتر از آنچه که با یک تلسکوپ تنها تفکیک می‌شود، مشاهده کنند.
گروه پژوهشی کار تهیه این تصویر را با استفاده ازVLTI با سه تلسکوپ کمکی و وسیله‌ای به نام امبرAMBER) ) انجام دادند تا تصاویر جداگانه‌ای از سطح قلب‌العقرب را در بازه کوچکی از طول موج فروسرخ ایجاد کنند. سپس آنان از این داده‌ها برای محاسبه تفاوت بین سرعت گازهای جوی در نقاط مختلف ستاره و سرعت متوسط این گازها در کل ستاره استفاده کردند. به این ترتیب نقشه‌ای از سرعت نسبی گاز جو در کل قرص قلب‌العقرب ساخته شد. این اولین بار است که چنین نقشه‌ای برای ستاره‌ای غیر از خورشید تهیه می‌شود. در آینده، این روش میتواند برای مشاهده انواع مختلف ستاره‌ها به کار رود تا سطوح و جوشان با دقتی بی‌سابقه بررسی شود. بنابراین این روش که تاکنون تنها به خورشید محدود بود، میتواند پنجره‌ای جدید برای مشاهده و بررسی ستاره‌ها به‌روی ما باز کند.
ستاره‌شناسان قلب‌العقرب را یک ابرغول سرخ معمولی می‌دانند. این‌گونه ستاره‌های در حال مرگ از جرمی بین 9 تا 40 برابر جرم خورشید تشکیل شده‌اند. هنگامی که ستاره‌ای به ابرغول سرخ تبدیل می‌شود، جو آن به سمت خارج گسترش می‌یابد، به طوری که بزرگ و درخشان می‌شود اما دارای چگالی کم است. ستاره قلب‌العقرب در حال حاضر جرمی در حدود 12 برابر خورشید دارد و قطر آن حدود 700 برابر بزرگتر از خورشید است. تصور می‌شود که زندگی این ستاره با جرمی حدود 15 برابر خورشید شروع شده و در طول عمر خود معادل سه برابر جرم خورشید ماده را به فضا رها کرده است.
تصویری که هنرمندی از ستاره قلب‌العقرب کشیده است. امتیاز تصویر: ESO/M. Kornmesser
محمدصادق فغان‌پور/ مجله نجوم
منبع: ESO.org
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
