آسمان در این هفته، رویدادهای نجومی ۱۶ تا ۲۲ اردیبهشت
هفته پیش رو هم‌زمان با اوج بارش شهابی اتا-دلوی شروع می‌شود و فرصتی برای دیدن سوختن ذرات باقی‌مانده از دنباله‌دار مشهور هالی در جو زمین است. همچنین در این هفته شاهد مقارنه و اختفای دو ستاره در صورت فلکی اسد، نماد آسمان بهاری، با ماه خواهیم بود.
هفته پیش رو هم‌زمان با اوج بارش شهابی اتا-دلوی شروع می‌شود و فرصتی برای دیدن سوختن ذرات باقی‌مانده از دنباله‌دار مشهور هالی در جو زمین است. همچنین در این هفته شاهد مقارنه و اختفای دو ستاره در صورت فلکی اسد، نماد آسمان بهاری، با ماه خواهیم بود. در شب‌های بهاری این هفته نیز می‌توانید سیاره‌های مشتری و زحل را رصد کنید.
هر سال بین فروردین تا خرداد شاهد فعالیت بارش شهابی اتا-دلوی ناشی از باقی‌مانده‌های دنباله‌دار هالی هستیم که اوج آن در ۱۶ اردیبهشت اتفاق می‌افتد. امسال انتظار می‌رود در اوج این بارش و در بهترین شرایط رصدی بتوان ۴۰ شهاب در ساعت دید. البته از مختصات تهران و در نیمه‌شب نقطه کانونی این بارش ۳۰ درجه زیر افق خواهد بود که باعث می‌شود تعداد شهاب کمتری قابل‌مشاهده باشد. به طور کلی برای دیدن بیش‌ترین تعداد شهاب به جای نگاه کردن مستقیم به نقطه کانون بارش باید در محدوده ۳۰ تا ۴۰ درجه اطراف آن نگاه کنیم. اگر به قصد دیدن شهاب‌های بارش اتا-دلوی می‌خواهید به آسمان چشم بدوزید، توصیه می‌شود حوالی نیمه‌شب یا بامداد و به افق شرقی نگاه کنید. یادتان باشد که برای دیدن این رویداد به چیزی بیشتر از چشمان خود نیاز ندارید.
عبور زمین از مسیر دنباله‌دارها و سیارک‌ها ، باعث وارد شدن بقایای کوچک آن‌ها به جو زمین می‌شود. این ذرات به دلیل سرعت و اصطکاک زیادی که در هنگام ورود به جو دارند می‌سوزند. عبور این ذرات باعث یونیزه شدن مولکول‌های جو و درخشش آن‌ها برای لحظاتی می‌شود. به دلیل اثر پرسپکتیو به نظر می‌رسد تمام شهاب‌ها از یک نقطه مشترک در آسمان منشأ می‌گیرند که به آن کانون بارش شهابی می‌گویند. نام‌گذاری بارش‌های شهابی بر اساس مکان کانون آن‌ها در کره آسمان است. برای بارش شهابی اتا-دلوی کانون بارش در کنار ستاره اتا-دلو قرار دارد. بهترین شرایط رصدی برای بارش شهابی حالتی است که کانون بارش دقیقا در بالای سر ناظر (سرسو) قرار بگیرد. در این حالت به تعداد شهاب‌هایی که در زیر آسمانی تاریک و بدون آلودگی نوری در طول یک ساعت رصد می‌شوند آهنگ ساعتی سرسویی یا ZHR می‌گویند. آهنگ ساعتی سرسویی برای بارش اتا-دلوی در سال‌‌های مختلف بین ۴۰ تا ۸۵ شهاب در ساعت تغییر می‌کند و برای امسال حدود ۴۰ شهاب در ساعت تخمین زده شده است.
شامگاه ۲۲ اردیبهشت ساعت ۲۱:۴۵ شاهد مقارنه ماه و ستاره درخشان قلب الاسد هستیم. قلب الاسد با قدر ظاهری ۱/۳ پرنورترین ستاره صورت فلکی اسد است. برای مشاهده این رویداد به ابزار رصدی نیاز ندارید.
حوالی نیمه‌شب ۲۲ اردیبهشت برای رصد اختفا ستاره ۳۷-اسد با ماه آماده باشید، در این رویداد ستاره مذکور در بازه زمانی محدودی ، پشت ماه قرار می‌گیرد. قدر ظاهری ستاره ۳۷-اسد حدودا ۵/۴ است و در آسمانی بسیار تاریک و به دور از آلودگی نوری با چشمان غیرمسلح هم قابل‌رؤیت است. اما برای رصد این اختفا در آسمان نه چندان باکیفیت به ابزار رصدی نیاز است. این اختفا حوالی ساعت ۲۳:۳۰ شروع می‌شود و حدود ۲ ساعت ادامه دارد. زمان دقیق شروع و پایان اختفا را برای شهر محل اقامت خودتان می‌توانید از نرم‌افزارهای نجومی بیابید.
علاوه بر پدیده‌های رصدی، در طول هفته و پس از نیمه‌شب می‌توانید به رصد سیارات مشتری و زحل بپردازید. مشتری بسیار پرنور است و قدر ظاهری آن منفی ۲/۳ خواهد بود . قدر ظاهری زحل ۰/۴ است. اگر با تلسکوپ یا دوربین دوچشمی به این دو سیاره نگاه کنید جزییات بدیعی همچون حلقه سیاره زحل و قمرهای مشتری را مشاهده خواهید کرد.
سارا سرشوق/ مجله نجوم
تصویرسازی: محمدصادق فغان‌پور
