• 1400/01/24 - 22:37
  • زمان مطالعه : 8 دقیقه
راهنمای شرکت کنندگان در رقابت مسیه

راهنمای شرکت کنندگان در رقابت مسیه

ایمیل نویسنده :msalehtimar@yahoo.com

 

در تاریخ 12 و 13 اسفند ماه 1395 ده‌ها نفر از رصد‌گران توانای آسمان شب گرد هم می‌آیند تا یکی از بزرگترین رخداد‌های نجومی سال را رقم بزنند. ماراتن مسیه که چند سالی است در ایران برگزار می‌‌شود، فرصت مناسبی خواهد بود برای سنجش توانایی‌های رصد منجمان ایرانی. این رخداد در سه بخش رقابتی، آموزشی و عکاسی برگزار خواهد شد.
در این مطلب نکاتی را مطرح خواهم کرد که بیشتر مناسب شرکت‌کنندگان بخش رقابتی است. اما شرکت‌کنندگان بخش آموزشی نیز می‌توانند برای آشنایی هرچه بیشتر با فضای رقابت از آن بهره برند.

  

ماراتن مسیه 94- نیاسر

برای موفقیت هرچه بیشتر در ماراتن مسیه، شرکت‌کنندگان باید با صورت‌های فلکی آشنایی داشته باشند و تمام صوری که در شب رقابت قابل دیدن هستند را به خوبی بشناسند. برای این منظور استفاده از گردونه آسمان می‌تواند راه شما را آسان‌تر کند تا به خوبی بتوانید دانش خود را در این زمینه ارتقا دهید.
پس از آشنایی با صور فلکی، آشنایی با ابزار‌های رصدی مورد استفاده در رقابت و نحوه یافتن اجرام عمق آسمان از روی اطلس‌های آسمان شب مهم‌ترین مهارتی است که به آن نیاز خواهید داشت. توصیه می‌کنم از اطلس آسمان شب کارکوشکا در کنار یکی از دو اطلس زیر استفاده کنید:
 pocket sky atlas  و  sky atlas 2000
دو اطلس آخر، هریک به تنهایی می‌تواند نیاز شما در رقابت رفع کند. اما برای کم‌تجربه‌تر‌ها اطلس آسمان شب کارکوشکا را توصیه می‌کنم که خود شامل تمام اجرام مسیه و چندین جرمNGC  است اما به همراه داشتن یکی از دو اطلس آخر، برای محکم کاری است. شاید جرمی از فهرست ان جی سی به رقابت افزوده شود که در اطلس کارکوشکا موجود نباشد.
برای هرچه بهتر یافتن اجرام عمق آسمان به وسیله ابزار‌های رصدی، تنها راه تمرین است و تمرین. پس شب‌های صاف پیش از رقابت را از دست ندهید و تا آنجا که ممکن است به تمرین بپردازید. برای تمرین‌ هم، حتما نیاز نیست به یک آسمان بسیار تاریک در یک ناحیه کویری به دور از شهر دسترسی داشته باشید. می‌توانید در حاشیه کلان‌ شهرها به رصد بپردازید؛ در شهر‌ها و روستا‌هایی که فاصله زیادی با محل زندگی شما ندارند و کیفیت آسمان در آن‌ها به طور نسبی برای تمرین مناسب است.
 

تعدادی از شرکت کنندگان در ماراتن مسیه 94- نیاسر/ عکس از فرشاد شبستری

توصیه‌های مربوط به شب رقابت:

رقابت لحظاتی پیش از تاریکی کامل آسمان شروع خواهد شد. وقتی هنوز آسمان تاریک نشده است، به عنوان نخستین مرحله رقابت، شرکت‌کنندگان می‌بایست به رصد دو جرم M77وM74 در دو صورت فلکی قیطس و حوت بپردازند؛ دو کهکشان کم‌نور که به سبب تاریک نشدن کامل آسمان برای رصد آن‌ها راه دشواری در پیش است. هم‌چنین این اجرام اندکی پس از تاریکی کامل آسمان در زمان ماراتن غروب خواهند کرد و دیگر امکان رصد آن‌ها وجود نخواهد داشت. به این اجرام، اجرام بحرانی شامگاهی گفته می‌شود و از عوامل بسیار مهمی در تعیین نفرات برتر رقابت خواهند بود.
پس از رصد این اجرام، بهترین راه رصد اجرام به ترتیب از غرب به شرق آسمان است. می‌توانید ابتدا از اجرام موجود در صورت‌های فلکی مثلث، برساوش، اندرومدا و ذات‌الکرسی شروع کنید؛ اجرامی که رصدشان نسبتا ساده است و وقت زیادی نمی‌گیرد.
پس از رصد این اجرام و پایدار شدن شرایطتان و فروکش کردن استرس، کار سختی در پیش نخواهید داشت تا اینکه به رصد کهکشان‌های موجود در صورت فلکی اسد، گیسو و سنبله برسید. این اجرام و همچنین اجرام موجود در صورت‌های فلکی دب اکبر و تازی‌ها کمی کار را برای کم‌تجربه‌تر‌ها سخت خواهند کرد. اما باز‌هم اگر آرامش خود را حفظ کنید به راحتی با اتخاذ تکنیک‌های مناسب می‌توانید آن‌ها را رصد کنید. «باتلاق رقابت مسیه»، اصطلاحا به خوشه‌ کهکشانی سنبله گفته می‌شود. اینجا شما با انبوهی از کهکشان‌های کم‌نور مواجهید که برای رصدشان باید صبر و حوصله داشته باشید. ( توصیه می‌کنم برای هرچه بیشتر آشنا شدن با تکنیک‌های مناسب رصد این خوشه، مقاله فتح بهشت از کاظم کوکرم را در ماهنامه نجوم 255 بخوانید)
پس از رصد سنبله نیز مسیر تقریبا آسان است تا به رصد اجرام بحرانی صبحگاهی برسیم. اکنون زمان رصد انبوهی از خوشه‌های ستاره‌ای است، در‌حالی که خورشید هنوز طلوع نکرده و البته آسمان رو به روشنی گذاشته است، یعنی بازهم آسمان کاملا تاریک نیست. در زمان برگزاری رقابت مسیه امسال احتمالا فقط اجرام M15,M55,M75,M3,M72,M73 قابل رصد هستند و دو جرم M2 (به احتمال زیاد) و M30(قطعا) دیده نخواهند شد.
 

چند نکته:

برای شرکت در رقابت مسیه، بیش از دانش و مهارت رصدی، نظم و آرامش در شرایط سخت رقابت اهمیت دارد. توصیه من این است که پیش از رقابت یک فهرست از اجرام مسیه را به ترتیبی که قرار است در رقابت رصد کنید، تهیه نمایید. در مورد هر جرم؛ نام جرم، نوع و محدوده‌ آن را بنویسید و اگر موفق به رصدش شدید و امتیازش را کسب کردید رویش خط بکشید. اگر هم موفق به رصد آن نشدید، به طریقی آن را مشخص کنید تا در فرصتی دیگر بتوانید بار دیگر برای رصدش تلاش کنید. البته اگر فرصتی بیابید!

ماراتن مسیه 93/عکس از امیر شاهچراغیان

در شب رقابت استفاده منظم از مواد قندی بسیار حائز اهمیت است. شاید استفاده از نوشابه‌های انرژی‌زا در گام اول مناسب به نظر برسد، اما توصیه من این است که سعی کنید از آبمیوه‌های معمولی و موادی همچون خرما استفاده کنید. نوشابه‌های انرژی‌زا می‌توانند سبب افزایش هیجان و استرس شما در طول رصد شوند. استفاده از مواد قندی به دو جهت یاور شما خواهد بود؛ اول اینکه چشمان شما برای عملکرد هرچه بهتر نیاز به مواد قندی دارند و دوم، مواد قندی منجر می‌شود تا شما به لحاظ آمادگی جسمانی در شرایط رقابت در بهترین حالت بمانید و خسته نشوید یا به قول خودمان کم نیاورید!
لباس گرم از عوامل کلیدی برای بهتر نتیجه گرفتن است. در شب رقابت از نیمه شب به بعد لزوم استفاده از لباس گرم بر همه شرکت‌کنندگان آشکار خواهد شد. سعی کنید لباس‌هایی به همراه داشته باشید تا علاوه بر کیفیت مناسب، آزادی حرکت را از شما نگیرد و شما بتوانید به راحتی در پشت ابزار خود حرکت کنید. دقت کنید که لباس‌های گرم را آرام آرام روی هم اضافه کنید. مثلا در ساعات اولیه شاید پوشیدن یک ژاکت مناسب کافی باشد، حتی اگر کمی احساس سرما کنید، اما یکباره پوشیدن ژاکت‌ و کاپشن و سوییشرت و... اشتباه است و منجر می‌شود شما در نیمه شب هرچه لباس بپوشید بازهم احساس گرما نداشته باشید.
در رصد اجرام عجله نکنید، گاهی ممکن است جرمی را در کمتر از 20 ثانیه هم رصد کنید، اما گاهی برای رصد جرمی شاید 5 دقیقه هم وقت بگذارید و به نتیجه نرسید. آرامش خود را حفظ کنید و با حد اکثر تمرکز به کار خود ادامه دهید. اگر حس کردید «نمی‌شود» آن جرم را رها کنید و به سراغ جرم دیگری بروید.
استفاده از چراغ قوه نور قرمز در شب رقابت الزامی است. سعی کنید چراغ خود را در شب‌های پیش از رقابت بیازمایید تا نورش نه کم باشد نه زیاد. همچنین نور باید قرمز باشد و اصلا چشم را اذیت نکند تا مانع دید شما و سایر شرکت‌کنندگان نشود.
مدت زمانی که در بین رقابت برای استراحت در نظر گرفته شده است، فرصت طلایی شما است برای استراحت و کسب انرژی. در این مدت سعی کنید اصلا به رقابت فکر نکنید؛ اندکی دراز بکشید، چشمانتان را ببندید و سپس به خوردن مواد قندی بپردازید. اگر هم لازم است در این مدت از دستشویی استفاده کنید تا در زمان رقابت وقتتان از دست نرود.

ماراتن مسیه 94- نیاسر/ عکس از محسن صالحی

هرگز در طول رقابت بخار دهانتان را روی چشمی‌ها و سایر ادوات اپتیکی ندمید («ها» نکنید). این کار ممکن است سبب شود در ادامه رقابت نتوانید از آن وسیله استفاده کنید.
شرکت‌کنندگانی که از لنز‌های طبی و یا عینک استفاده‌ می‌کنند توجه داشته باشند که ممکن است این ادوات برای آن‌ها مشکل‌ساز شوند، پس پیش از رقابت چند شب به وسیله عینک یا لنز خود به رصد آسمان بپردازند و تمهیداتی را برای بروز مشکل‌های احتمالی بیندیشند.

در مسیر رصد اجرام ممکن است محل دقیق جرمی را بیابید، اما آن را در میدان دید ابزارتان مشاهده نکنید! در چنین شرایطی سعی کنید چشم خود را در میدان دید بچرخانید و از تکنیک نگاه کردن با گوشه چشم استفاده کنید تا شاید جرم مورد نظر همچون هاله ای کم‌نور به چشمتان بیاید.

برای شرکت دراین رقابت مهم‌ترین نکته حفظ آرامش و دوری از استرس است. پس سعی کنید تا انجا که می‌شود آرام باشید و فارغ از نتیجه از رصد آسمان لذت ببرید.
 

  • گروه خبری : مطالب آموزشی,مقالات مجله نجوم,مارتن مرسیه
  • کد خبر : 1436
کلمات کلیدی
مدیر سیستم

مدیر سیستم