نیوهورایزنز موفق به دیدار با سیارک دوردست در کمربند کوئیپر شد

فضاپیمای نیوهورایزنز ناسا 11 دی  با عبور از فاصله 3500 کیلومتری سیارک «اولتیما تولی» و تصویربرداری از آن، رکورد دورترین ملاقات با یک جرم منظومه شمسی را شکست.

«اولتیما تولی» با نام رسمی 2014 MU69 سیارک دور افتاده و یخ زده‌ای در کمربند کوئیپر است که شکلی شبیه به بدن یک آدم‌برفی دارد و طول آن به ۳۳ کیلومتر می‌رسد. کمربند کوئیپر از حدود مدار دورترین سیاره منظومه شمسی یعنی نپتون آغاز می‌شود و تا حدود سه میلیارد کیلومتر بعد از آن ادامه پیدا می‌کند. فرایند شکل‌گیری اولتیما تولی در حدود 4/5 میلیارد سال پیش، مطابق شکل زیر بوده است: ذرات و سنگ‌های یخ‌زده‌ای طی چرخش به تدریج به هم پیوستند و دو جرم شبیه به سیب‌زمینی را شکل دادند. این دو در نهایت به هم پیوستند و شکل نهایی فعلی را ساختند.

تصویربرداری از اولتیما تولی کار آسانی نبود، زیرا فضاپیمای نیوهورایزنز با سرعت 52 هزار کیلومتر با سرعت از کنار آن می‌گذشت. علاوه بر این مدار و مسیر حرکت این جرم دوردست و کم‌نور نیزبا دقت زیاد تعیین نشده بود. در چنین شرایطی، فضاپیما می‌بایست در چند دقیقه بحرانی با زاویه و زمان‌سنجی مناسب تصاویر را ثبت کند. ضمن اینکه به خاطر فاصله زمانی شش ساعته مخابراتی، امکان کنترل همزمان فضاپیما وجود نداشت و همه چیز از قبل تنظیم شده بود. با وجود موفقیت‌آمیز بودن این ماموریت، به دلیل فاصله زیاد فضاپیما تا زمین و کندی فرایند انتقال داده‌، دریافت همه داده‌های به دست آمده از دیدار نیوهورایزنز با اولتیما تولی 20 ماه طول می‌کشد.

فضاپیمای نیوهورایزنز (به معنی افق‌های نو) که سال 2006 به فضا پرتاب شده بود، پیش از اولتیما تولی به دیدار پلوتو رفت. قبل از گذر این فضاپیما از کنار پلوتو در سال 2015، اطلاعات ما از این سیاره کوتوله یخ‌زده بسیار محدود بود و نیوهورایزنز با داده‌ها و تصاویر ارسالی خود تصور ما را از این دنیای دوردست دگرگون کرد.

پیمان اکبرنیا/ مجله نجوم

توجه:

بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است. در غیر این صورت، بدیهی است حق پیگیری قانونی مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.