نخستین ستاره نوترونی چرخنده در کهکشان آندرومدا پیدا شد

در یک شب صاف، دور از آلودگی نوری شهر می توانید سایه بزرگ آندرومدا را با چشم غیر مسلح ببینید. با تلسکوپی معمولی، می توانید نمای مناسبی از خواهرخوانده کهکشان راه شیری داشته باشید. در یک رصد خانه قوی، ممکن است تا اعماق آندرومدا را هم ببینید، این کاری است که منجمان سال‌هاست انجام می دهند.

حالا منجمان از ترکیب داده های تلسکوپ فضایی نیوتون (متعلق به آژآنس فضایی اروپا) مورد نادری- حداقل در مورد آندرومدا- یافته اند و آن یک ستاره نوترونی چرخنده است. اگرچه قریب به 100 میلیون مورد از این نوع اجرام بنظر می‌رسد در کهکشان راه شیری وجود داشته باشد، این اولین مورد کشف شده در آندرومدا محسوب می‌شود.

ستاره نوترونی باقیمانده ستاره‌ای پرجرم است که تبدیل به ابرنواختر شده است. آن‌ها کوچک ترین و چگال ترین اجرام شناخته شده‌اند. ستاره های نوترونی تماما از نوترون تشکیل شده‌اند و بار الکتریکی ندارند. آنها با سرعت فوق العاده می‌چرخند و می‌توانند انرژی الکترومغناطیسی منتشر کنند.

اگر ستاره های نوترونی در جهت مناسبی به سمت زمین باشند، می توانیم انرژی تابیده شده از آنها را به صورت تپش (پالس) شناسایی و دریافت کنیم. آنها را می‌شود مثل فانوس دریایی، با تابش پرتوهایی به سوی زمین در نظر گرفت. این تپش‌های انرژی اولین بار در سال 1967 شناسایی شدند، و نام تپ اختر به خود گرفتند. ما تپ اخترها را قبل از اینکه بدانیم ستاره‌های نوترونی وجود دارند کشف کرده بودیم.

بسیاری ازستاره های نوترونی (مثل مورد اخیری که مورد بحث ماست) در سامانه‌ای دوتایی قرار دارند که این امر شناسایی آنها را آسان‌تر می کند. آن‌ها ستاره همدم خود را می‌بلعند و گاز ستاره همدمشان را به میدان مغناطیسی خود می‌کشند. وقتی این اتفاق می‌افتد، آن‌ها تپ‌های اضعه ایکس با انرژی بالا تابش می‌کنند.

ستاره نوترونی چرخان کهکشان آندورمدا

تصویر کهکشان آندرومدا در محدوده امواج فروسرخ و ایکس ( تصویر ESA/XMM Newton)

ستاره مورد بررسی، که منجمان نام 3XMM J004301.4+413017 به آن داده اند، با سرعتی باورنکردنی هر 2/1 ثانیه یک بار به دور خود می‌چرخد! ستاره همسایه آن در مداری 3/1روزه می چرخد. وقتی این حقایق آشکار شد، جزئیات بیشتری با تحلیل بیشتر درک می‌شود. اما 3XMM J004301.4+413017 عجیب و غریب به نظر می رسد.

پائولو اسپوزیتو از INAF (موسسه فضایی اختر فیزیک و فیزیک کیهانی در میلان ایتالیا) می گوید: "این می تواند چیزی باشد که ما آن را یک" تپ اختر دوتایی کم جرم اشعه ایکس ویژه" بنامیم. که ستاره همدم کم جرم تر از خورشید ماست. یا یک سیستم دوتایی کلاس متوسط با همدمی به جرم حدود دو برابر منظومه خورشیدی! ما به رصدهای بیشتری از تپ اختر و همدمش برای کمک به ارائه سناریویی مناسب نیاز داریم"

نوربرت شارتل، از تیم داتشمندان پروژه می گوید: "ما در موقعیت بهتری برای کشف اجرام مشابه بیشتری در آندرومدا، به همراه XMM-Newton و ماموریت های پیش رو مانند نسل بعدی رصدگاه های انرژی بالا هستیم."

این کشف نتیجه کار EXTraS است. EXTraS نام پروژه‌ای اروپایی است که با بهره از داده های تلسکوپ نیوتون کار می‌کند.

مترجم: حسام وکیل/ مجله نجوم

منبع: universetoday.com