مشاهده مرگ بی‌فروغ یک ستاره
اخترشناسان به کمک مجموعه‌ای از بهترین تلسکوپ‌های فضایی و زمینی شاهد مرگ ستاره‌ای پرجرم و تولد دوبارۀ آن به شکل سیاهچاله بودند، بدون آنکه دچار انفجار ابرنواختری شده باشد.
اخترشناسان به کمک مجموعه‌ای از بهترین تلسکوپ‌های فضایی و زمینی شاهد مرگ ستاره‌ای پرجرم و تولد دوبارۀ آن به شکل سیاهچاله بودند، بدون آنکه دچار انفجار ابرنواختری شده باشد.
ستارۀ در حال مرگ، به نام N6946-BH1، ۲۵برابر خورشید جرم داشت و در کهکشانNGC6946 واقع بود. این کهکشان مارپیچی که در فاصلۀ ۲۲ میلیون سال نوری از زمین قرار دارد از سوی اخترشناسان لقب «کهکشان آتش‌بازی» گرفته است، چون ابرنواخترهای بسیاری در آن رخ می‌دهد؛ از جمله ابرنواختر تازه کشف شده با نامSN 2017eaw . این ستاره در سال ۲۰۰۹/۱۳۸۸ شروع به پرنور شدن کرد، اما در سال ۲۰۱۵/۱۳۹۴ به کلی ناپدید شد و پژوهشگرانی که کهکشان را با تلسکوپ دوچشمی بزرگ (Large Binocular Telescope)، در آریزونا، زیر نظر گرفته بودند اثری از ابرنواختری در آن منطقه نیافتند. بنابراین، اخترشناسان دو تلسکوپ بزرگ دیگر یعنی هابل و اسپیتزر را به سوی آن ناحیه نشانه رفتند تا ببینند که آیا ممکن است ستاره کم‌نور شده یا پشت ابر غباری پنهان شده باشد. اما چون نشانه‌ای از ستاره پیدا نکردند، با حذف احتمال‌های دیگر به این نتیجه رسیدند که مستقیماً به سیاهچاله تبدیل شده است.
از آنجا که در طول هفت سال بررسی این گروه اخترشناس این تنها نمونۀ ستارۀ پرجرمی است که هنگام مرگ دچار انفجار ابرنواختری نشده و در همین مدت شش ابرنواختر در کهکشان‌های مورد بررسی آنها روی داده است، آنان چنین نتیجه‌گیری کردند که ده تا ۳۰ درصد ستاره‌های پرجرم بدون انفجار می‌میرند. این رقم به خوبی توضیح می‌دهد که چرا تعداد ابرنواخترهای مشاهده شده در کهکشان‌ها کمتر از چیزی است که با فرض مرگ همۀ ستارگان پرجرم به همراه انفجار، انتظار داریم. همچنین به گفتۀ یکی از پژوهشگران گروه، تشکیل سیاهچاله در اثر فروریزش ستاره بدون وقوع ابرنواختر منطقی‌تر هم به نظر می‌رسد، چون ابرنواختر مقدار بسیاری از لایه‌های بیرونی ستاره را در فضا پراکنده می‌کند و فقط مقدار کمی جرم برای شکل‌گیری سیاهچاله باقی می‌گذارد.
این پژوهش حاصل همکاری اخترشناسانی از دانشگاه ایالتی اهایو و اکلاهمای امریکا بوده و نتایج آن در نشریۀ انجمن سلطتنی نجوم منتشر شده است.
این دو تصویر تلسکوپ فضایی هابل، ستارۀ غول N6946-BH1 را در سال 1388 (چپ) و جای خالی آن را در سال 1394 (راست) نشان می‌دهد. تصور می‌شود در محل این ستاره، در تصویر سمت راست، سیاهچاله‌ای شکل گرفته باشد.
این تصویر مراحل مرگ یک غول سرخ را بدون وقوع ابرنواختر نشان می‌دهد. پوشش بیرونی ستاره از آن دور و در فضا گسترده می‌شود و در مرکز سیاهچاله‌ای جدید شکل می‌گیرد.
مترجم: کیارا عباس‌زاده اقدم/ مجله نجوم
ویراستار: منا رجبیه فرد
منبع: space.com
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
