غول گازی می‌تواند به دو روش متفاوت تشکیل شود
ستاره‌شناسان متوجه شدند که همه غول‌های گازی به روش یکسانی ایجاد نمی‌شوند و شکل‌گیری‌شان بستگی به ستاره‌ای دارد که به دور آن می‌گردند
ستاره‌شناسان متوجه شدند که همه غول‌های گازی به روش یکسانی ایجاد نمی‌شوند و شکل‌گیری‌شان بستگی به ستاره‌ای دارد که به دور آن می‌گردند.
این گروه از ستاره‌شناسان شواهدی را به‌دست آورده‌اند که نشان می‌دهد سیاره‌هایی که کمتر از چهار برابر سیاره مشتری جرم دارند، اغلب در اطراف ستاره‌های غنی از عناصر سنگین هستند، درحالی که غول‌های گازی بزرگتر به‌دور ستاره‌هایی می‌گردند که فلز زیادی ندارند و کم جرم‌ترند.
این دسته‌بندی کاملا با مدل‌های تشکیل سیاره‌ها سازگاری دارد. طبق نظریه، غول‌های گازی به دو روش تشکیل می‌شوند: آن‌ها ممکن است از طریق رشد هسته‌ای شکل بگیرند؛ به این صورت که قطعه‌ای از یخ یا سنگ با ابعاد سیاره (هسته) آن‌قدر گاز به سمت خود بکشد که اطرافش را مانند لایه‌ای ضخیم بپوشاند، یا می‌توانند به‌دلیل ناپایداری‌‌های گرانشی درون خود قرص گاز، مانند ستاره‌ها تشکیل شوند اما بسیار کوچکتر.
پژوهشگران مطمئن نبودند که هر دو این سازوکار‌ها در کیهان وجود دارند یا نه و اگر این‌گونه است، آیا اجرام متفاوتی را شکل می‌دهند؟ طبق پژوهش جدید، به‌نظر می‌رسد که هر یک از انواع مختلف غول‌های گازی به یکی از این دو روش شکل می‌گیرند.
نویسنده اصلی مقاله پژوهشی نونو کاردوسو سانتوز (Nuno Cardoso Santos) در بیانیه‌ای گفت: «نتیجه‌گیری‌هایی که اکنون منتشر شده حاکی از آن است که هر دو سازوکار می‌توانند وجود داشته باشند، روش اول سیاره‌های کم‌جرم‌تر و روش دوم سیاره‌هایی با جرم بیشتر را تشکیل می‌دهد.»
این پژوهش نشان می‌دهد که سیاره مشتری، که 320 برابر زمین وزن دارد، و سایر سیاره‌های غول‌پیکر منظومه‌شمسی درواقع بخشی از جمعیت کم‌جرم‌تری هستند که از روش رشد هسته تشکیل شده‌اند.
این کشف براساس تحلیل‌های آماری انجام شده بر داده‌های در دسترس عموم صورت گرفته است که فضاپیمای کپلر و بسیاری رصدخانه‌های دیگر در طول چند سال اخیر جمع‌آوری کرده‌اند.
واردان ادیبکیان (Vardan Adibekyan) یکی از نویسندگان مقاله اضافه کرد: «گروه ما، با استفاده از داده‌های فراخورشیدی برای عموم، شواهد مشاهداتی جالبی به دست آورد، که نشان می‌دهد سیاره‌های بزرگی مانند مشتری و بستگان پرجرم‌ترش که چندین هزار بار جرم بیشتری نسبت به زمین دارند (که مشابهش در منظومه شمسی نیست) در محیط‌های مختلفی شکل می‌گیرند و دو جمعیت مجزا را ایجاد می‌کنند.»
چیزهای زیادی درباره شکل‌گیری سیاره‌ها وجود دارد که ما نمی‌دانیم. برای مثال در کنفرانسی مطبوعاتی که به تازگی برگزار شد پژوهشگران ناسا از این یافته خود خبر دادند که سیاره‌های کوچک نیز به همین شکل، به دوگروه دسته‌بندی می‌شوند. ماموریت‌هایی مانند گایا (Gaia) و در آینده تلسکوپ فضایی جیمز وب ( James Webb) به ما کمک خواهد کرد سیاره‌های بیشتری را کشف کنیم و پرده از رازهای شکل‌گیری منظومه شمسی خودمان برداریم.
آیدا رضایی/ مجله نجوم
منبع: iflscience.com
توجه:
بازنشر مطالبی که گروه تحریریه فضای مجازی ماهنامه نجوم دروبگاه، کانال تلگرام، اینستاگرام و ... تولید می‌کنند، در دیگر رسانه‌های مکتوب و مجازی، به شرط ذکر منبع و نام نویسنده یا مترجم بلامانع است.
در غیر این صورت بدیهی است حق پیگیری قانونی، مطابق با قانون حمایت از مؤلفین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ماهنامه نجوم محفوظ خواهد بود.
