خورشیدگرفتگی به افق اقیانوس آرام جنوبی

یازدهم تیر 1398 برابر با دوم جولای 2019، قرارمان شیلی، چشم دوخته به میهمانی تازه ماه و خورشید! چرا شیلی؟ بیایید مروری کنیم بر تمام خورشید‌گرفتگی‌های کامل یک دهه اخیر؛ کسوف‌‌های کامل 31 تیر 1388 چین، 12 آبان 1392 آفریقا (هیبریدی: حلقوی و کامل) و 19 اسفند 1394 اندونزی و علاوه بر آن‌ها، خورشیدگرفتگی 30 مرداد 1396 را نیز نباید از یاد برد که کسوف از پهنه ایالات متحده گذر کرد. هر چقدر حضور منجمان ایرانی در سه کسوف اول پررنگ بود، با توجه به اعمال ممنوعیت و محدودیت سفر اتباع ایرانی به ایالات متحده، عملا سفری از ایران برای رصد این کسوف ترتیب داده نشد. کسوف‌های کامل دیگری نیز در این یک دهه، بر پهنه آب‌های اقیانوسی یا در حوالی مناطق قطبی رخ نشان دادند. حال چهار سال پس از خورشیدگرفتگی اندونزی، درباره کسوف 11 تیر سال آینده می‌توان با قطعیت گفت که خورشیدگرفتگی پیش رو به رغم بعد بسیار مسافت، بار دیگر در شرایط مطلوب رصدی جامعه نجوم ایران، اعم از رصدگران و منجمان آماتور و عکاسان نجومی قرار دارد. با این حال، سه تا چهار برابر شدن هزینه‌های این سفر به واسطه گرانی افسارگسیخته ارز و به تبع آن پروازها، همگی ما را در شرایط سختی برای برنامه‌ریزی این سفر قرار داد. این دشواری‌ها، جدا از روند و روال عادی سفرهای نجومی خارج از کشور و همچنین تجربه‌های گذشته است و این بار، شرط مقرون به صرفه بودن این سفر، به یک پارامتر حیاتی بدل شده است. حال پس از شش ماه برنامه‌ریزی در مجله نجوم به خوبی از شرایط پیش‌رو آگاهیم و درصددیم که این بار، بدون هیچ چشمداشتی، از هیچ تلاشی برای اجرای این سفر دریغ نکنیم و چشمانمان را بر منفعت اقتصادی ببندیم تا شاید فرصت حضور بیشتری برای علاقه‌مندان رصد این کسوف بسازیم.

حال می‌دانیم که با یکی از طولانی‌ترین پروازهای جهان، یک هفته مانده به وقوع خورشیدگرفتگی راهی سانتیاگو، پایتخت شیلی می‌شویم و با برنامه‌ریزی‌های انجام گرفته و مکاتبات انجام شده با سفر به نقاط خاصی از بیابان آتاکاما، آسمان کره جنوبی را از بهشت رصدی آن خواهیم دید که میزبان چندین رصدخانه مهم و بزرگ جهان است. می‌دانیم که با مکان‌یابی دقیق و حساب شده، قرار است کسوف را در نقطه‌ای بی هیچ عارضه در افق غربی، به نظاره بنشینیم و خورشیدگرفتگی را تا غروب آفتاب در افق اقیانوس آرام جنوبی دنبال کنیم. همچنین می‌دانیم که نمی‌شود به شیلی رفت و پاتاگونیای زیبا را ندید که از لحاظ تنوع زیستی و مناظر طبیعی از نمونه‌های منحصر به فرد در جهان به شمار می‌آید؛ هر چند که سفر زمستانی (زمستان نیم‌کره جنوبی همزمان با تابستان نیم‌کره شمالی است) به این جنوبی‌ترین منطقه قاره آمریکا، آسان نخواهد بود و حضور در این بخش از سفر را برای علاقه‌مندان اختیاری در نظر گرفتیم.

به رغم تجربه برگزاری گشت‌های نجومی خارج از کشور ماهنامه نجوم مانند رصد شفق‌ قطبی در مورمانسک روسیه و بازدید از رصدخانه‌های شناخته شده منطقه مانند شاماخی آذربایجان و آباستومانی گرجستان، برنامه‌ریزی این سفر بیش از نصف سال به طول انجامید. دلایلی چون تغییر چندین و چند باره برنامه سفر برای متناسب شدن هزینه سفر با وضعیت اقتصادی کشور و مشکلاتی چون اعتبار محدود گذرنامه ایرانی که اجازه حتی ترانزیت فرودگاهی را از گردشگر سلب می‌کند (یا به سختی چنین امکانی فراهم می‌شود) و دشواری پیدا کردن راه پروازی مناسب برای گردشگر ایرانی، از جمله مواردی بود که برنامه‌ریزی چنین سفری را سخت کرد اما سرانجام ممکن شد. حال در پنجره پیش رو، تا نهایت نیمه فروردین 1398 فرصت ثبت نام اولیه این گشت علمی دور و دراز به مقصد شیلی وجود دارد. سفری که بیش از دو هفته به طول خواهد انجامید و قرار است چشمانمان در این سفر، علاوه بر کسوف (اگر هوا یاری کند) بهشت آسمان و زمین را نظاره‌گر باشد. تمام این‌ها البته در شرایطی ممکن می‌شود که با اعطای ویزا به هر گردشگر مطابق قوانین کشور شیلی موافقت شود و تاریخ نهایی پیش ثبت نام، عملا همین آخرین فرصت برای طی کردن فرآیند دریافت ویزاست. این سفر هر چند ویژه نجومی‌ها برنامه‌ریزی شده، اما شرکت همه علاقه‌مندان، در این سفر آزاد است و برای لذت بردن و تماشای کسوف نیازی به هیچ تخصصی نیست. اگر می‌خواهید از جزییات این سفر دقیق‌تر و بیشتر بدانید، با شماره همراه 09396393901 (محمدجواد ترابی) مستقیم تماس بگیرید یا در پیام‌رسان‌های شناخته شده به همین شماره پیام بگذارید.

 

محمدجواد ترابی