تجدید حیات درخشان‌ترین ابرنواختر
گروهی از محققان دانشگاه پکن در 14 ژوئن 2015 قوی‌ترین انفجار ستاره‌ای را که تاکنون روی داده است و به نام ASASSN-15lh شناخته می‌شود، کشف کردند.
گروهی از محققان دانشگاه پکن در 14 ژوئن 2015 قوی‌ترین انفجار ستاره‌ای را که تاکنون روی داده است و به نام ASASSN-15lh شناخته می‌شود، کشف کردند.
طرح گرافیکی از انفجار ابرنواختری NASA / CXC / M.Weiss
اما ابرنواختر چیست؟ ستاره مسنی که هیدروژن و هلیوم در هسته‌اش به پایان رسیده است و به سوزاندن دیگر عناصر ادامه می‌دهد تا هنگامی که فرآیند همجوشی هسته‌ای متوقف شود. در این مرحله هسته دیگر نمی‌تواند از خود دربرابر فشارهای جاذبه محافظت کند و لایه‌های بیرونی ستاره به درون فرو می‌ریزد، اگر جرم از حد خاصی (1.4 جرم خورشید) بیشتر شود انفجاری رخ می‌دهد که به آن انفجار ابرنواختری می‌گویند. نوری که از این ابرنواختر خاص می‌آید 3 بیلیون سال طول می‌کشد تا به زمین برسد، این فاصله قدر ظاهری آن را تا 17 کاهش داده است اما قدرت این انفجار دوبرابر انفجارهایی است که تاکنون اتفاق افتاده‌اند. نکته عجیب درباره این ابرنواختر درخشش بیش از اندازه آن است که حاکی از وجود مقادیر بسیاری نیکل است.
این ابرنواختر مانند سایر ابرنواخترها کم فروغ شد اما سه ماه بعد از شروع، این روندکاهشی دوباره تغییر دوره داد و برای حدود چهل روز تابش فرابنفش آن افزایش پیدا کرد و دوباره به روندکاهشی بازگشت. البته تابش در طول موج مرئی دچار چنین تحولی نشد و همچنان به روندکاهشی خود ادامه داد.
نمودار افت روشنایی ابرنواختر ASASSN-15lh
تولد دوباره یک ابرنواختر بی‌سابقه نیست، اما معمولاً این اتفاق هنگامی می‌افتد که انفجار از طریق گازهایی که ستاره از قبل به بیرون پرتاب کرده است روی دهد. اما در طیف این ابرنواختر خطوط نشری که بتواند این موضوع را تایید کند وجود ندارد.
یکی از موفقیت‌آمیزترین توضیحات درباره خصوصیت عجیب ASASSN-15lh، مگنتار (ستاره نوترونی که میدان‌مغناطیسی بسیار‌قوی دارد) است. در این سناریو هسته یک ستاره مسن سنگین فرو می‌پاشد تا یک ستاره درحال چرخش با یک میدان مغناطیسی بسیار قوی (حداقل 100 بیلیون برابر قوی‌ترین میدان‌مغناطیسی خورشید) شکل بگیرد، این مدل بیان می‌کند که منبع نیروی ابرنواختر میدان مغناطیسی مگنتار است.
طرح گرافیکی از یک مگنتار ESO / L. Calçada
انرژی اضافه‌ای که در طول موج فرابنفش تابش شده است این نیاز را ایجاد می‌کند که مدل مگنتار دقیق‌تر شود. محققان معتقدند اگر ما تقریباً چیزی درحدود 2 برابر بیشتر انرژی ببینیم این مدل درخطر خواهد بود، هرچند اگر جایگزین بهتری پیدا نشود باید تلاش کنیم مدل مگنتار کار‌کند. البته همه محققان با این‌نظر موافق نیستند و بیان می‌کنند شاید مدل مگنتار توصیف خوبی برای رصدهای اولیه این ابرنواختر باشد، اما برای تجدید حیات درتابش فرابنفش توجیه مناسبی نیست.
ترجمه: سوگند متقی
ویرایش: منا رجبیه فرد
